2007-07-21: 61. Rocznica Procesu Poznańskich Studentów

sobota, 21 lipca 2007

W 61. Rocznicę Procesu Poznańskich Studentów (1946) Lech Kaczyński odznaczył Marię Echaust-Twarowską (z domu Łozińska) Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Odznaczenie w imieniu Prezydenta wręczyła Ewa Junczyk-Ziomecka, Podsekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP.

W konferencji udział wzięli m.in.:

Janusz Krupski – Kierownik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych
Jan Olszewski i Danuta Wawrzynkiewicz – Doradcy Prezydenta RP
Barbara Mamińska – Dyrektor Biura Kadr i Odznaczeń KPRP
Agnieszka Łuczak i Przemysław Zwiernik z Oddziału IPN w Poznaniu
prof. Stanisław Lorenc – rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

W uroczystości brali udział uczestnicy wydarzeń Poznańskiego Maja ‘46:

Wanda Pawłowicz
Zbigniew Pęczalski
Mieczysław Wodzicki
prof. Janusz Paszyński

Podczas uroczystości Jan Olszewski, doradca prezydenta powiedział: „Dzisiejsza uroczystość budzi refleksje pamięci dla mojego pokolenia – lat trudnych i dramatycznych w swojej wymowie, nie pozbawionych jednak nadziei. Ja i moi koledzy rozpoczynaliśmy wówczas studia na tajnych uczelniach. Przekraczając progi uczelni, liceów, gimnazjów czuliśmy, jakbyśmy przekraczali progi świątyni. Fakt, że można było słuchać wykładów polskich uczonych, uczyć się polskiego języka i polskiej historii było po latach koszmaru okupacji osobistym szczęściem. Spontanicznie odradzające się szkoły były enklawą wolności. To pokolenie jednak miało za sobą twarde i pouczające doświadczenia z okresu wojny – wiedziało, że o wolność trzeba umieć walczyć i ją bronić. I kiedy 3 maja 1946 roku władza komunistyczna po raz pierwszy odważyła się zakazać publicznych obchodów święta narodowego, nastąpił spontaniczny akt oporu. Padły strzały – byli zabici i ranni. Rok 1946 rok to był pierwszy tak masowy, powszechny i mocny akt solidarności polskiego środowiska studenckiego z kolegami, których zabito, aresztowano, bito za obronę wolności, za wystąpienie w sprawie niepodległości Polski”.

Maria Echaust-Twarowska

Maria Echaust-Twarowska (z domu Łozińska) urodziła się w 1921 roku. Uczęszczała do Gimnazjum i Liceum Humanistycznego Sióstr Zmartwychwstania na warszawskim Żoliborzu. Od 1942 roku nosiła pseudonim "Nike" w Armii Krajowej w Kobiecych Zespołach Minerskich Kedywu Komendy Okręgu Warszawskiego pod dowództwem dr Zofii Franio. Zajmowała się rozwożeniem po Warszawie i okolicach materiałów ze zrzutów. W Powstaniu Warszawskim była łączniczką w Baonie „Iwo” oraz pracowała przy produkcji butelek zapalających. Za udział w Powstaniu dostała Krzyż Walecznych.

Po powstaniu opuściła Warszawę i została nauczycielką we wsi Borzykowa w powiecie radomszczańskim. Należała do Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici” i zorganizowała tam teatr wiejski. W sierpniu 1945 roku wyjechała na Pomorze a w styczniu 1946 roku rozpoczęła studia pedagogiczne na Uniwersytecie Poznańskim (od 1955 roku – Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). Równocześnie pracowała jako nauczycielka w szkole dla dorosłych.

W 1946 roku między 12 a 13 maja brała udział w manifestacji solidarności studentów poznańskich i krakowskich. Wówczas została aresztowana. 20 lipca została skazana przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Poznaniu za „nieopuszczenie manifestacji mimo wezwań” na 6 miesięcy więzienia z zaliczeniem aresztu w zawieszeniu na 2 lata.

Oprócz niej na ławie oskarżonych zasiedli:

Tadeusz Palacz z Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Poznańskiego (od 1955 roku – Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
Witold Zając z Wydziału Medycyny Uniwersytetu Poznańskiego (od 1955 roku – Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
Ryszard Błaszkiewicz z Akademii Handlowej (obecnie – Akademii Ekonomicznej w Poznaniu)
Jan Kosmalski z Akademii Handlowej (obecnie – Akademii Ekonomicznej w Poznaniu).

Więzienie opuściła 23 lipca 1946 roku. Na uniwersytet już nie wróciła. Pracowała jako bibliotekarka w Kołobrzegu, Poznaniu a następnie w Warszawie. Była również przewodniczką po Warszawie (do 80 r.ż) i czynnie działała w PTTK.

Galeria

Źródła

61. Rocznica Procesu Poznańskich Studentów – Prezydent.pl, 20 lipca 2007