Uchwalony został budżet Krakowa na 2025 rok

piątek, 3 stycznia 2025

18 grudnia 2024 roku Rada Miasta Krakowa zatwierdziła budżet miejski na 2025 rok, określający cele i priorytety rozwojowe miasta. Głosowanie zakończyło się wynikiem 24 głosy za i 17 przeciw. W wyniku autopoprawki dodano 87,5 mln zł na inwestycje. Prezydent Aleksander Miszalski podkreślił, że budżet ten ma na celu zrównoważony rozwój infrastruktury drogowej, rowerowej, pieszej, edukacyjnej i rekreacyjnej w całym mieście.

Kluczowe założenia budżetowe

Zgodnie z uchwałą, miasto planuje dochody w wysokości około 9,1 mld zł, a wydatki na poziomie 9,8 mld zł, przy czym przewidziano nadwyżkę operacyjną wynoszącą ponad 323 mln zł. Prezydent wskazał na potrzebę zmniejszania deficytu budżetowego oraz zwiększania nadwyżki operacyjnej, co wymaga odpowiedzialnego zarządzania finansami, skuteczniejszego pozyskiwania funduszy zewnętrznych oraz optymalizacji wydatków bieżących.

Zmiana priorytetów inwestycyjnych

Miasto rezygnuje z realizacji dużych projektów, takich jak budowa basenu olimpijskiego czy Centrum Sportów Zimowych, na rzecz liczniejszych, mniejszych inwestycji, które mają lepiej odpowiadać na potrzeby mieszkańców. Priorytetami są m.in. rozwój opieki żłobkowej, budowa szkół, zwiększenie bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów oraz równy dostęp do terenów zielonych.

Planowane inwestycje

Łączne wydatki inwestycyjne wyniosą ponad 1 mld zł, co jest wynikiem zwiększenia środków o 87,5 mln zł. Fundusze te zostaną przeznaczone na:

Transport: rozbudowa infrastruktury drogowej, rowerowej i pieszej, w tym budowa oświetlenia, chodników oraz modernizacja dróg i przejść dla pieszych.
Tereny zielone: tworzenie parków, skwerów, ogródków jordanowskich oraz placów zabaw i wybiegów dla psów.
Sport i rekreacja: budowa i modernizacja boisk, basenów oraz kompleksów sportowych.
Edukacja: modernizacja szkół i przedszkoli oraz budowa nowych placówek.

Równomierny rozwój miasta

W budżecie uwzględniono potrzeby różnych dzielnic Krakowa, w tym obszarów peryferyjnych, gdzie rozwój infrastruktury ma nadążać za rozbudową osiedli mieszkaniowych. Prezydent zapowiedział, że takie podejście ma na celu poprawę jakości życia mieszkańców i zwiększenie dostępności usług miejskich.

Proponowany budżet odzwierciedla strategię zrównoważonego rozwoju miasta poprzez realizację mniejszych, lokalnych projektów, które mają przynieść szybkie i odczuwalne korzyści dla mieszkańców.

Zadania inwestycyjne na rok 2025: kontynuacje i nowości

Budżet inwestycyjny na rok 2025 w większości obejmuje projekty już rozpoczęte, dla których pozyskano środki lub podpisano umowy. Jednocześnie udało się zabezpieczyć fundusze na nowe inicjatywy, takie jak budowa szkół w Górce Narodowej, na Klinach i w Łęg (Kraków)Łęgu, zakup działek pod ośrodek rehabilitacji dzikich zwierząt oraz cmentarz dla zwierząt, a także projektowanie kolejnych budynków komunalnych przy ul. Wielickiej, Architektów i Filipa Padniewskiego.

Nowe obszary działań

W planach na 2025 rok znalazły się również przedsięwzięcia, które poszerzają dotychczasowy zakres działań miasta. Dotyczą one m.in. budowy ścieżek rowerowych (np. wzdłuż ul. Nawojki, al. Pokoju, ul. Jana Brożka, ul. Walerego Sławka, ul. ks. Kazimierza Jancarza), modernizacji oświetlenia ulicznego i parkowego, regulacji koryt rzecznych dla poprawy ochrony przeciwpowodziowej oraz przyspieszenia cyfryzacji w ramach projektów typu inteligentne miasto.

Nowe inicjatywy obejmują także rozwój programów społecznych, takich jak „Lodówki pełne dobra” – punkty nieodpłatnego dzielenia się żywnością, profilaktyka przeciwpożarowa w formie Akademii Bezpieczeństwa dla dzieci i młodzieży, a także wsparcie finansowe dla Młodzieżowej Rady Miasta i Krakowskiej Rady Seniorów. Po raz pierwszy w budżecie wyodrębniono zadanie dotyczące wykupu terenów zielonych z przeznaczeniem na nowe parki i nasadzenia.

Prezydent Miasta Aleksander Miszalski zapowiedział, że te projekty będą rozwijane w kolejnych latach w zależności od dostępnych środków budżetowych.

Lepsza infrastruktura transportowa

W obszarze transportu zaplanowano rozbudowę i modernizację sieci drogowej, budowę ścieżek rowerowych, chodników, węzłów przesiadkowych z parkingami P&R oraz montaż sygnalizacji świetlnych i dodatkowego oświetlenia przejść dla pieszych.

Rozbudowa obejmie ulice takie jak: Kocmyrzowska, Maciejkowa, ks. Józefa Meiera, Wrony, Adama Bochnaka, Stelmachów, Piaskowa i Zygmunta Chylińskiego. Nowe chodniki powstaną m.in. przy ul. Bogucianka, Adama Bochenka, bp. Piotra Tomickiego, Sołtysowskiej, Kantorowickiej, Józefa Sawy-Calińskiego oraz Bolesława Śmiałego.

Ścieżki rowerowe będą poprowadzone wzdłuż ul. Nawojki, al. Pokoju (po stronie południowej), ul. Jana Brożka (po stronie północnej) oraz na odcinku ul. Walerego Sławka.

W trosce o bezpieczeństwo mieszkańców zaplanowano doświetlenie przejść dla pieszych, m.in. przy ul. Aleksandra Fredry, Adama Bochenka, Leonida Teligi oraz w Bieńczycach.

Transport publiczny i oszczędności energetyczne

Miasto przeznaczyło środki na rozwój transportu publicznego, w tym budowę nowych linii tramwajowych i modernizację torowisk (np. KST Janusza Meissnera – Mistrzejowice, KST os. Krowodrza Górka – Azory oraz przebudowa torowiska na ul. Starowiślnej i Floriana Straszewskiego).

Dodatkowo planowane są inwestycje w modernizację systemu oświetlenia publicznego, co pozwoli na zmniejszenie kosztów w przyszłości i poprawę efektywności energetycznej.

Wspieranie mieszkańców na różnych etapach życia i o różnych potrzebach

Miasto nieustannie rozwija infrastrukturę społeczną, obejmującą zarówno wsparcie rodzin, jak i działania integracyjne. Plany na przyszły rok przewidują m.in. rozbudowę sieci żłobków oraz usuwanie barier architektonicznych, by poprawić dostępność przestrzeni publicznej.

W budżecie uwzględniono budowę nowych żłobków w takich lokalizacjach jak ul. Krzemionki, Stanisława Działowskiego, gen. Michała Karaszewicza-Tokarzewskiego, Drożyska, Niebyła, Jabłonkowska, Wróblowicka, Księcia Józefa, Lubocka, Wadowska i Rybitwy. Modernizacji doczeka się również żłobek przy ul. Mazowieckiej, a placówka na os. Willowym zostanie przebudowana.

W ramach działań związanych z likwidacją barier architektonicznych zaplanowano modernizację budynków używanych przez instytucje edukacyjne i społeczne, takie jak II Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego, Centrum Młodzieży, Zespół Szkół Specjalnych nr 14, Zespół Szkół Mechanicznych nr 1 oraz Zespół Szkół Geodezyjno-Drogowych i Gospodarki Wodnej.

Przewidziano również inwestycje w modernizację miejskich domów pomocy społecznej (przy ul. Sołtysowskiej i Łanowej) oraz budowę ośrodków wsparcia dla osób niesamodzielnych zlokalizowanych przy ul. Golikówka i Czerwonego Prądnika.

Rozwój terenów zielonych i ekologiczna transformacja

Ochrona środowiska oraz rozwój zielonej infrastruktury to jedne z kluczowych obszarów działań miasta. W najbliższym roku zaplanowano szereg projektów mających na celu rozbudowę terenów rekreacyjnych, poprawę bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, a także promowanie odnawialnych źródeł energii oraz niskoemisyjnych technologii.

W ramach rewitalizacji zieleni miejskiej zostaną odnowione parki: Kurdwanów, Stanisława Wyspiańskiego oraz teren przy dworze Czeczów. Powstaną również nowe przestrzenie parkowe, w tym przy ul. Jana Kurczaba, w rejonie parku Kolejowego, ulicy Grzegórzeckiej oraz Włodzimierza Tetmajera. Dodatkowo zaplanowano zagospodarowanie Plant im. Floriana Nowackiego w Podgórzu i odwodnienie parku Maćka i Doroty, aby poprawić jego funkcjonalność i dostępność.

Inicjatywy te mają na celu zwiększenie jakości życia mieszkańców oraz wprowadzenie rozwiązań przyjaznych środowisku.

Tworzenie nowoczesnych i komfortowych warunków do nauki

Miasto planuje szereg inwestycji w infrastrukturę edukacyjną, które obejmują zarówno budowę nowych placówek, jak i modernizację istniejących. W najbliższym czasie mają rozpocząć się prace nad budową szkół podstawowych oraz zespołów szkolno-przedszkolnych w lokalizacjach takich jak Górka Narodowa, Kliny (ul. bp. Albina Małysiaka), Czyżyny (okolice {{w|Łęg (Kraków)|Łęgu) czy rejon ul. Jana Dekerta i Portowej. Nowe przedszkola planuje się zrealizować przy ul. Prokocimskiej oraz ul. Ułanów, a także pozyskać lokal przy ul. Myśliwskiej, który ma służyć klasom I–III szkoły podstawowej.

Dalsze działania obejmą kontynuację wcześniejszych inwestycji, takich jak rozbudowa Szkoły Podstawowej nr 124 (ul. Henryka Sucharskiego), dobudowa pawilonu przedszkolnego w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 9 (ul. Romana Prawocheńskiego) czy modernizacja i rozbudowa innych placówek – m.in. w rejonie ul. Tynieckiej, Ćwikłowej, Grochowej oraz Stawowej.

Promowanie aktywności fizycznej i rekreacji

W zakresie sportu i rekreacji miasto przewiduje budowę nowoczesnych obiektów, które będą służyć mieszkańcom zarówno do uprawiania sportu jak i do wypoczynku. Wśród planowanych inwestycji znajdują się kryte pływalnie przy Szkole Podstawowej nr 129 (os. Na Stoku) oraz na terenie KS Clepardia (ul. Józefa Mackiewicza), a także hale sportowe przy Szkole Podstawowej nr 85 (os. Złotego Wieku) i w Zespole Szkół Specjalnych nr 11 (al. Adolfa Dygasińskiego).

Dodatkowo powstaną obiekty takie jak wielofunkcyjny kompleks sportowy przy al. Powstania Warszawskiego, Młodzieżowy Ośrodek w Łuczanowicach, kompleks sportowy na os. Wolica, a także boisko treningowe z nawierzchnią sztuczną w Centrum Aktywnego Wypoczynku KS Borek (ul. Żywiecka). Planowane jest również stworzenie hali widowiskowo-sportowej na terenie XXX Liceum Ogólnokształcącego, dostosowanej do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Nie zapomniano o wsparciu dla lokalnych klubów sportowych. Środki przewidziane na modernizację obejmą obiekty należące do KS Kolejarz Prokocim, KS Płaszowianka, KS Grębałowianka, RKS Juvenia, KS Bronowianka, KS Korona, KS Hutnik i KS Bieżanowianka.

Te inicjatywy mają na celu poprawę jakości życia mieszkańców poprzez inwestycje w edukację, sport i rekreację, tworząc przyjazne przestrzenie do nauki i aktywności fizycznej.

Utrzymanie miasta i najważniejsze wydatki

Największą część budżetu miasta stanowią wydatki operacyjne, które zapewniają nieprzerwane funkcjonowanie oraz wysoką jakość usług świadczonych na rzecz mieszkańców i społeczności lokalnej. W planie finansowym Krakowa na rok 2025 przewidziano na ten cel kwotę 8,5 mld zł.

Rosnące koszty bieżące, związane m.in. z inflacją i wzrostem cen energii, sprawiają, że wydatki te regularnie się zwiększają. Dla porównania, w 2024 roku miasto planowało przeznaczyć na ten cel 7,6 mld zł, ale prognozowana realizacja wyniosła już 8,3 mld zł. Pomimo tego hierarchia wydatków pozostaje niezmienna.

W 2025 roku największe nakłady przeznaczone zostaną na:

edukację (około 39%),
transport i komunikację (14%),
gospodarkę komunalną i ochronę środowiska (9%),
administrację publiczną (7%),
pomoc społeczną (6%),
wsparcie rodziny (4,5%),
kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego (4%),
gospodarkę mieszkaniową (3%).

Największy wzrost wydatków bieżących dotyczy sektorów edukacji oraz pomocy społecznej, co podkreśla ich priorytetowe znaczenie.

Planowane dochody na 2025 rok

Budżet Krakowa na rok 2025 zakłada dochody w wysokości 9,1 mld zł. Istotne zmiany w strukturze tych dochodów wynikają z reformy finansowania samorządów, która wprowadzi nowe zasady obliczania wpływów z podatków PIT i CIT.

Zgodnie z ustawą przygotowaną przez Ministerstwo Finansów, samorządy będą otrzymywać określony procent dochodów podatników z danego regionu: 8,6% z PIT oraz 2,2% z CIT. Taka zmiana zwiększy udział samorządów w podatkach i zmniejszy zależność od subwencji z budżetu państwa.

Dzięki nowym zasadom, udział dochodów Krakowa z PIT i CIT wzrośnie z 36% do 61%, podczas gdy udział subwencji i dotacji spadnie z 24% do 6%. Wartość planowanych wpływów z PIT i CIT wyniesie łącznie 5,4 mld zł, z czego 4,9 mld zł pochodzić będzie z PIT, a 510 mln zł z CIT.

Pozostałe dochody miasta obejmą:

wpływy własne (np. podatki i opłaty lokalne, dochody z majątku miasta, sprzedaż biletów komunikacji miejskiej),
subwencje i dotacje,
środki zagraniczne.

Korzyści dla Krakowa

Nowy model finansowania, który kładzie większy nacisk na lokalne wpływy z podatków, przyniesie miastu wymierne korzyści. Już w 2025 roku Kraków zyska dodatkowe 866 mln zł w porównaniu z poprzednim rokiem, co wzmocni jego możliwości finansowe i pozwoli na realizację kluczowych inwestycji.

Źródła

Kraków – Budżet Krakowa na 2025 rok uchwalony – krakow.pl, 30 grudnia 2024