2019-02-16: Wyczuwając wibracje, mrówki chronią akacje na sawannie przed roślinożercami
W środowisku sawanny rosnące tam drzewa są narażone na zniszczenia poprzez ich nadmierną eksploatację ze strony roślinożerców, zarówno kręgowców, jak i bezkręgowców. Mutualistyczne mrówki żyjące na akacjach atakują roślinożerców skubiących liście tych drzew, przyczyniając się do ich przetrwania. Badania wskazują, że atak następuje nie poprzez sygnały wizualne i chemiczne, lecz poprzez rozpoznawanie szczególnych wibracji pojawiających się, gdy zwierzę skubie liście.
Na afrykańskiej sawannie rośnie ponad 60 gatunków akacji, które dla przetrwania wytworzyły szereg mechanizmów ochronnych, takich jak kolce, wytwarzane toksyny, ale również mutualistyczne związki z mrówkami. Mrówki, chroniąc akacje przed roślinożercami, budują gniazda w młodych cierniach oraz żywią się produkowanym przez te rośliny nektarami. Aby móc skutecznie odpędzać intruzów, owady muszą szybko je zlokalizować. Lokalizacja intruza poprzez sygnał chemiczny, jakim jest aromat z uszkodzonych liści, trwałaby zbyt długo, podobnie jak sygnały wizualne. Felix A. Hager i Kathrin Krausa przyjęli założenie, że mrówki mogą lokalizować skubiącego liście konsumenta poprzez wibracje. Reagowanie na wibracje u owadów jest opisywane przez nową dyscyplinę nauki, jaką jest biotremologia i jest to zjawisko dość powszechne.
Aby sprawdzić, czy za rojenie się wokół intruza mrówek może odpowiadać wytwarzanie przez niego wibracji, skonstruowano narzędzie, które replikowało sygnał mechaniczny wytworzony przez skubiącego liście kozła. Wyeliminowano w ten sposób potencjalne źródło chemicznych zapachów oraz sygnałów wizualnych. Badania wykazały, że jeśli wibracje są podobne do wytwarzanych przez roślinożerne ssaki, to w miejscu źródłowym dla takiego sygnału zaczynają roić się mrówki, natomiast zjawisko takie nie występuje, gdy wibracje wywoływane są przez inne czynniki, takie jak wiatr. Badania prowadzono na populacji mrówek z gatunku Crematogaster mimosae chroniących akacje z gatunku Acacia zanzibarica.
Kathrin Krausa przyznaje, że każdorazowo, gdy mrówki wykrywały odpowiedni sygnały, kierowały się ku niemu, aby zaatakować intruza.
Źródła
[edytuj | edytuj kod]- From vibrations alone, acacia ants can tell nibbles from the wind – sciencedaily.com, 15 lutego 2019
- Felix A. Hager, Kathrin Krausa – Acacia Ants Respond to Plant-Borne Vibrations Caused by Mammalian Browsers – Current Biology doi.org/10.1016/j.cub.2019.01.007, 14 lutego 2019
- Brooks Hays – Acacia ants' vibrational sensors can differentiate between nibbles and wind – upi.com, 15 lutego 2019