2016-05-14: W Widzewskiej Galerii Ekslibrisu w Łodzi obchodzono 500-lecie pierwszego polskiego ekslibrisu

sobota, 14 maja 2016

Ten artykuł zawiera autorskie materiały multimedialne przygotowane przez reporterów Wikinews.

10 maja 2016 r. w Widzewskiej Galerii Ekslibrisu została otwarta wystawa „500 lat polskiego ekslibrisu”. Galeria obchodzi swoje 25-lecie, a patronat nad uroczystościami przyjęła Prezydent miasta Łodzi Hanna Zdanowska

Ekslibris to mała kartka papieru, zawierająca łaciński napis “ex libris” oznaczający “z księgozbioru” lub “z książek” oraz imię i nazwisko właściciela prywatnego księgozbioru albo nazwy biblioteki. Ekslibris, ten wykwintny znak własnościowy książki budziłby niewielkie lub żadne zainteresowanie, gdyby nie towarzyszący zazwyczaj temu napisowi rysunek, który powinien charakteryzować właściciela bądź jego księgozbiór. Te rysunki są często ważnym powodem, dla którego powstają wielotysięczne kolekcje ekslibrisów. Jeśli są kolekcje, to albo nimi w ukryciu napawa się właściciel, albo są pokazywane publicznie. W Widzewskiej Galerii ekslibrisy są pokazywane publicznie na wielu wystawach zarówno autorskich jak i tematycznych od ponad 25 lat.

Pierwszy polski ekslibris został wytłoczony dla Macieja Drzewickiego (1467-1535) z Drzewicy na Ziemi Opoczyńskiej, polskiego duchownego i dyplomaty w 1516 r. w drukarni wiedeńskiej Hieronima Wietora. Znamy tylko 2 egzemplarze tego ekslibrisu, jeden znajduje się w Bibliotece Jagiellońskiej, a drugi w Bibliotece w Kórniku. Istnieje jeszcze ekslibris z 1517 r., dla tego samego Macieja Drzewickiego (herbu Ciołek, arcybiskupa, prymasa Polski, przedtem kanclerza koronnego od 1511 r. za króla Zygmunta Starego, on pierwszy wprowadził u nas szyfr dyplomatyczny w kancelarii koronnej), wytłoczony w krakowskiej oficynie Jana Hallera. Znany jest tylko jeden egzemplarz, przechowywany w Bibliotece Jagiellońskiej. Obydwa są drzeworytami, na obu jest umieszczony herb Ciołek.

Reprodukcje obydwu ekslibrisów otwierały wystawę, obydwa też zostały zreprodukowane w katalogu (opatrzonym numerem ISBN 978-83-88638-70-1) za zgodą Biblioteki Jagiellońskiej.

Na wystawie i w katalogu był też łódzki akcent w historii ekslibrisów, który odkrył zaprzyjaźniony z Galerią twórca i kolekcjoner Józef Golec z Sopotu – ekslibrisy Alis i Abrahama Horodyszów. Horodysz urodził się 3 lutego 1898 r. w Łodzi. Józef Golec zgodził się na pokazanie na wystawie zebranych przez siebie ekslibrisów Horodyszów i umieścić niektóre z nich w katalogu. Tak samo jak ekslibrisy autorstwa Józefa Golca in memoriam Alis i Abrahama Horodyszów. Niektóre ekslibrisy są wykonane jako koronki przez koronczarki (nie z Koniakowa ale pobliskiej Cisowej) wg projektu Józefa Golca, to rzecz niezwykle rzadka i imponująca.

Trzecia część katalogu wystawy to omówienie wszystkich dotychczasowych wystaw, wzbogacone o ilustracje - albo okładki katalogów, albo ekslibrisy albo zdjęcia z otwarć niektórych wystaw. We wstępie do katalogu zamieszczone zostały artykuły Tomasza Sumy, Marii Grońskiej, Józefa Golca i Mirosława Zbigniewa Wojalskiego.

W katalogu zamieszczony jest też okolicznościowy wiersz na 25-lecie Galerii autorstwa Antoniego Bańkowskiego.

Zreprodukowano też pismo, w którym prezydent m. Łodzi Hanna Zdanowska informuje o przyjęciu patronatu nad 25-leciem Galerii, podobnie jak i patronowała 20-leciu Galerii.

W katalogu przypomniano także sponsorów katalogów wystaw ekslibrisów z całego 25-lecia.

Katalogi były dostępne bezpłatnie do każdej wystawy.

Tomasz Suma prowadzi stronę internetową poświęconą ekslibrisom www.ekslibrispolski.pl i tam też znalazła się informacja o tej łódzkiej wystawie.