2015-02-19: 100-lecie Filharmonii Łódzkiej im. Artura Rubinsteina

czwartek, 19 lutego 2015

Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina świętowała stulecie swojego istnienia. 17 lutego 2015 r. dokładnie w 100 lat od pierwszego koncertu odbył się w sali Filharmonii przy ul. Narutowicza w Łodzi koncert „Musica Festiva” Krzysztofa Meyera

Orkiestra symfoniczna wystąpiła po raz pierwszy 17 lutego 1915 roku, w czasie pierwszej wojny światowej. Łódź znajdowała się pod niemiecką okupacją, nie odbywały się koncerty w ogromnej koncertowej Ignacego Vogla wybudowanej przez niego w 1887 roku gdyż czasowo był w niej szpital polowy. Natomiast w budynku Teatru Wielkiego przy ul. Konstantynowskiej (obecnie ulica Legionów, budynek od dawna nie istnieje) 16 odbył się koncert 60-osobowej orkiestry którą dyrygował Tadeusz Mazurkiewicz. Występ był przygotowywany w tajemnicy przed okupantem. Zebrane pieniądze zostały przeznaczone „na korzyść niezamożnych artystów muzyków”. W organizacji koncertu z Mazurkiewiczem współpracowali: skrzypek Józef Friedberg oraz nauczyciel gry na wiolonczeli Gotlib Teschner. W orkiestrze grali zarówno profesjonalni muzycy jak i amatorzy. Wśród nich byli Paweł Kiecki, skrzypek, który później zrobił światową karierę jako dyrygent, oraz jego przyjaciel, łodzianin, Aleksander Tansman, późniejszy kompozytor, który wtedy na fortepianie grał partie harfy, której w składzie orkiestry nie było.

Melomani zapełnili wówczas szczelnie widownię Teatru Wielkiego posiadającą 1250 miejsc.

Sukces występu spowodował - mimo wojny - powstanie stałego zespołu orkiestrowego, wybrano zarząd i utworzono Łódzką Orkiestrę Symfoniczną, taką od początku przyjęła nazwę.

Kontynuatorką jej dziedzictwa jest współczesna Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Łódzkiej im. Artura Rubinsteina.

100 – lecie tamtych wydarzeń Filharmonia Łódzka obchodzi przez cały tydzień. Uroczystości zainaugurowało 13 lutego 2015 r. wykonanie monumentalnego oratorium „Stworzenie świata” Józefa Haydna. Nim rozległy się pierwsze dźwięki, prowadzący koncert Kai Bumann, dyrygent gościnny Filharmonii Łódzkiej, został odznaczony brązowym medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. Traktuję to jako ogromne wyróżnienie osobiste, ale i wyraz uznania dla orkiestry. Bez niej dyrygent nie istnieje - mówił ze sceny wzruszony Bumann.

Kulminacją obchodów jubileuszu 100-lecia Orkiestry Filharmonii Łódzkiej był koncert symfoniczny 17 lutego 2015 r. Melomanów spotkały prawdziwe „muzyczne fajerwerki”.

100-lecie Filharmonii Łódzkiej objął honorowym patronatem Prezydent RP Bronisław Komorowski.

17 lutego 2015 r. odbył się drugi z jubileuszowych koncertów, najważniejszy, podczas którego można było wysłuchać prawykonania koncertu „Musica festiva” na dwoje organów i orkiestrę symfoniczną, zamówionego przez Filharmonię Łódzką na tę okazję u kompozytora, pianisty i pedagoga, Krzysztofa Meyera. Twórca od szeroko rozumianej awangardy doszedł ku pięknu tradycyjnej estetyki, znamionowanej przez formalny ład i klasycystyczną równowagę.

Specjalnymi gośćmi koncertu byli przebywający z wizytą w Łodzi Bronisław Komorowski z małżonką. Ich wizytę poprzedziły rygorystyczne procedury bezpieczeństwa. One spowodowały, że autor prasowego sprawozdania Łukasz Kaczyński w „Polska Dziennik Łódzki” zatytułował je „Tajniacy na urodzinach” i nadał podtytuł „Specjalne procedury bezpieczeństwa podczas wizyty prezydenta RP w Filharmonii Łódzkiej”.

Dopiero po wejściu do sali wszystkich melomanów, gości koncertu, dyrektor FŁ, Tomasz Bęben wprowadził tam parę prezydencką. Ów koncert, „koncert stulecia” to hołd złożony filharmonii i ludziom, którzy ją tworzyli – mówił na uroczystości Tomasz Bęben, dyrektor FŁ.

Dyrektor najpierw oddał hołd Zdzisławowi Szostakowi, byłemu szefowi artystycznemu FŁ którego określił „człowiekiem wyjątkowym, którego działania zostawiły trwały ślad w filharmonii”. „Gdy myślę o przeszłości i trudnym czasie, w którym orkiestra ta powstała, wychodzę myślami w przyszłość. Czy potrafimy sobie wyobrazić, jak będzie ona wyglądać za 30 lub 70 lat? Życzmy wszystkim, by ten wieczór zostawił ślad dla potomnych” - powiedział także dyrektor Tomasz Bęben.

Bronisław Komorowski życzył dalszych sukcesów, trwania i rozwoju a także powiedział: Z filharmonią jest jak z angielskim trawnikiem, który długie lata się przycina, a tu dba się o talenty.

Pierwsze dźwięki, jakie zabrzmiały na rozpoczęcie koncertu, nie były żadnym z zaplanowanych utworów. Wydarzenie rozpoczęło się od wykonania „Mazurka Dąbrowskiego”.

Potem zabrzmiał koncert „Musica Festiva” specjalnie na tę uroczystość utwór na dwoje organów i orkiestrę symfoniczną skomponowany przez Krzysztofa Meyera, jednego z najważniejszych współczesnych polskich kompozytorów. Jak podkreśla Ludger Lohmann, autor koncepcji podwójnych organów w Filharmonii Łódzkiej: „To pierwszy utwór tego rodzaju, jaki powstał w ciągu ostatnich 300 lat!”. To utwór specjalnie zamówiony na 100-lecie Łódzkiej Filharmonii.

Tego wieczoru oprócz kompozycji Meyera uczestnicy uroczystości usłyszeli jeszcze II koncert fortepianowy f-moll Fryderyka Chopina. Tomasz Bęben powiedział „utwór dla nas wyjątkowy, bo odnoszący się do ostatniego koncertu Artura Rubinsteina z naszą orkiestrą”. Wkrótce Łódzka Filharmonia przyjęła imię Artura Rubinsteina.

W programie był także poemat symfoniczny „Finlandia” Jeana Sibeliusa, który został zagrany 17 lutego 1915 roku podczas pierwszego koncertu orkiestry.

Melomani usłyszeli także nadprogramowo jako „souvenir” walc Wojciecha Killara z filmu „Ziemia obiecana”, wajdowskiej ekranizacji powieści o Łodzi Władysława Reymonta pod tym właśnie tytułem.

Ten jubileuszowy koncert wzbudził tak duże zainteresowanie, że kierownictwo filharmonii zdecydowało o powtórzeniu go 18 lutego 2015 r.

20 lutego 2015 r. orkiestra zagrała kolejny koncert symfoniczny. Tym razem melomani usłyszeli m.in. organy romantyczne w III symfonii c-moll „Organowej” Camille'a Saint-Saëns oraz napisany na orkiestrę i 16 wykonawców amatorów, odtwarzany na zupełnie nietypowych jak na filharmonię instrumentach, utwór „La citta futurysta” Artura Zagajewskiego. Ale także wykonana została uwertura do do opery „Halka” Stanisława Moniuszki - twórcy polskiej opery narodowej. Potem muzycy zagrali „Koncert wiolonczelowy h-moll” Antonina Dvořáka a partię solowę wykonał Ivan Monighetti, artysta-rezydent FŁ od dwóch sezonów. Został on uhonorowany Odznaką Honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.

Przed koncertem odbyło się spotkanie z żyjącymi emerytowanymi muzykami i pracownikami Filharmonii.

Natomiast bezpośrednio przed koncertem poseł Iwona Śledzińska-Katrasińska, przewodnicząca sejmowej komisji kultury, odznaczyła zespół Filharmonii Łódzkiej złotym medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis nadanym Filharmonii przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego.

Ostatnim akcentem obchodów stulecia był koncert 21 lutego 2015 r. w sali Filharmonii.

Obchody jubileuszu 21 lutego 2015 r. zamknęły dwa recitale organowe w wykonaniu Ludgera Lohmanna i artysty-rezydenta FŁ Krzysztofa Urbaniaka dające melomanom poznać walory nowego instrumentu FŁ - organów i barokowych i romantycznych. Na organach barokowych Krzysztof Urbaniak wykonał Toccattę i fugę d-moll Jana Sebastiana Bacha, znaną wszystkim, nie tylko zresztą melomanom.

Większość jednak repertuaru wykonana została na oganach romantycznych. Preludium i fugę na temat BACH Ferenca Liszta oraz Chorał symfoniczny „Ach bleib mit deiner Gnade” Sigfrida Karg-Elerta (niemiecki kompozytor najlepiej znany ze swoich dzieł na organy i fisharmonię) wykonał Krzysztof Urbaniak. Zaś Ludger Lohmann wykonał Fantazję i fugę na temat z chorału „Ad nos, ad salutarem undam” - inną kompozycję Liszta. A także Preludium, adagio i wariacje chorałowe na temat „Veni creator” francuskiego kompozytora Maurice`a Duruflé.

Obaj artyści zaprezentowali bogate możliwości kolorystyczne nowych łódzkich organów.

Źródła

Karol Sakosik – 100 lat Orkiestry Filharmonii Łódzkiej. Czas odpalić fajerwerki. – Gazeta Łódź, 17 lutego 2015
Łukasz Kaczyński – Tajniacy na urodzinach. Specjalne procedury bezpieczeństwa podczas wizyty prezydenta RP w Filharmonii Łódzkiej – Polska Dziennik Łódzki, 18 lutego 2015
Aida Stępień – Złota Filharmonia. Filharmonia Łódzka zakończyła w sobotę udany cykl koncertów i innych wydarzeń związanych z jubileuszem stulecia Orkiestry Symfonicznej FŁ – Polska Dziennik Łódzki, 23 lutego 2015

Materiał do tego artykułu przygotował reporter Wikinews
M Z Wojalski (Mirosław Zbigniew Wojalski).

.