2009-05-16: Teleskop Hubble'a po dwóch sesjach napraw i modernizacji
W czwartek i piątek astronauci wahadłowca Atlantis wykonali 2 z 5 planowanych wyjść w przestrzeń kosmiczną do Kosmicznego Teleskopu Hubble'a.
EVA-1
[edytuj | edytuj kod]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/STS-125_patch.svg/150px-STS-125_patch.svg.png)
W czwartek, 14 maja 2009, John Grunsfeld i Andrew Feustel zamontowali nową kamerę i nowy komputer obróbki danych na Kosmicznym Teleskopie Hubble'a. Pierwsze wyjście w przestrzeń kosmiczną w ramach misji serwisowej trwało 7 godzin i 20 minut.
Cóż, byliśmy u Hubble'a i wyściskaliśmy go, powiedział Grunsfeld kończąc spacer kosmiczny w śluzie powietrznej. Hubble rzucił nam kilka wyzwań. Mimo wszystko, to prawdziwe świadectwo pracy całej załogi tutaj i oczywiście wszystkich na Ziemi - udało nam się je przezwyciężyć i mamy na teleskopie kamerę WFC-3, która pomoże nam odkryć nowe tajemnice Wszechświata [...].
Działalność poza promem rozpoczęła się o 08:52 (czasu wschodniopacyficznego) i zakończyła się hermetyzacją śluzy o 16:12. Był to 19. spacer kosmiczny związany z serwisowaniem HST. Dla astronauty Grunsfleda było to 6. wyjście w przestrzeń (łącznie 44 godziny, 52 minuty, co daje mu 8. pozycję wśród astronautów najbardziej doświadczonych w spacerach kosmicznych). Feustel był w kosmosie po raz pierwszy.
![]() |
To był wspaniały dzień dla programu HST. | ![]() |
—Preston Bruch, szef projektu HST |
Głównym celem spaceru był montaż wspomnianej nowej głównej kamery teleskopu. WFC-3 zastąpiła zamontowaną w 1993 roku kamerę Wide Field and Planetary Camera 2. Początkowo jeden z elementów montażowych starej kamery nie dawał się usunąć. Siłującego się z zatrzaskiem Feustela wspomógł Grunsfeld, który cofnął się do śluzy i przyniósł mu ogranicznik momentu obrotowego, pozwalając mu użyć większej siły do zdemontowania kamery. Ponieważ to nie pomogło, kontrola lotu kazała Feustelowi usunąć ogranicznik, a w zamian zastosować więcej smaru. Ale i to nie pozwoliło na demontaż urządzenia. Dopiero bezpośrednie użycie narzędzia na zatrzasku, tj. bez nakładek pośredniczących, i mocne zaparcie się Feustela ruszyło zatrzask. Był to krok ryzykowny, gdyż mógł zniszczyć mocowanie, co spowodowałoby, że stara kamera nie mogłaby zostać usunięta.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Andrew_Feustel_performs_work_on_the_Hubble_Space_Telescope.jpg/250px-Andrew_Feustel_performs_work_on_the_Hubble_Space_Telescope.jpg)
Główny naukowiec projektu, David Leckrone, powiedział, że inżynierom spadł kamień z serca, gdy udało się usunąć blokadę przyrządu. Zwykle nie mówię o swoim wieku i nie zamierzam robić tego tutaj, ale powiem wam, że jestem o 5 lat starszy, niż jak przychodziłem dziś rano do pracy, powiedział na konferencji prasowej. Wielu z nas pracowało nad WFC-3 przez 10 lat i więcej - to sporo krwi, potu i łez. Zaczęliśmy myśleć, że misja skończy się bez najważniejszego instrumentu.
Usunięcie bolca było jedną z ostatnich pozycji na liście "do zrobienia" przed montażem nowej kamery. Od tego momentu instalacja przebiegała gładko.
Instalacja i wymiana komputera obróbki danych również przebiegła pomyślnie.
Następnie Grunsfeld zamontował u spodu teleskopu specjalny uchwyt, który umożliwi przyszłym astronautom lub statkowi automatycznemu, sprowadzenie teleskopu do atmosfery i zniszczenie go, gdy zakończy swoją misję.
Ostatnim punktem EVA-1 było przygotowanie włazu dostępowego do elektroniki teleskopu - celu kolejnych spacerów misji STS-125. Tutaj też nastąpiły problemy z zatrzaskami, ale udało się je obejść montując blokady innego typu.
To był wspaniały dzień dla programu HST, powiedział szef projektu, Preston Bruch. To wielkie osiągnięcie - pierwsza EVA w ostatnich 7 latach i już udało nam się wykonać 2 z 3 głównych celów misji.
EVA-2
[edytuj | edytuj kod]![]() |
Czuję się jakbym siłował się z niedźwiedziem. | ![]() |
—Mike Massimino, astronauta |
W czasie drugiego, piątkowego spaceru kosmicznego, również nie zabrakło chwil napięcia. Dwójce astronautów NASA udało się wymienić żyroskopy i akumulatory teleskopu.
Drugie wyjście w przestrzeń kosmiczną w ramach misji STS-125 przeciągnęło się do 7 godzin i 56 minut. Astronauci Mike Massimino (46-letni inżynier mechaniki, 2. spacer kosmiczny do teleskopu) i Mike Good (46-letni debiutant, pilot-oblatywacz sił powietrznych USA) musieli wykazać się determinacją, aby zamocować 6 nowych żyroskopów, co było najważniejszym punktem 11-dniowej misji serwisowej. Bez żyroskopów, a z nową kamerą, teleskop miałby ograniczone możliwości obserwacyjne.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/STS-125_EVA2.jpg/250px-STS-125_EVA2.jpg)
Większość czasu astronauci spędzili w ładowni wahadłowca, u spodu 13 metrowej długości teleskopu. Massimo narzekał, że "czuje się, jakby siłował się z niedźwiedziem", co odnosiło się do trudności z demontażem starych żyroskopów (3 z 6 nie działało). Astronauci wymienili też akumulatory teleskopu, bo 3 z nich na przestrzeni lat również przestały pracować.
Prace nad żyroskopami wymagało od astronautów dosłowne zagłębienie się w strukturę teleskopu. Instalowane parami w szafach w głębi urządzenia, sprawiały trudność astronautom odzianym w sztywne, duże skafandry. Jedna para urządzeń opuściła swoje miejsce dopiero po wielokrotnych próbach demontażu, co wymusiło wydłużenie całego wyjścia w przestrzeń. Good przekazywał do centrum kontroli misji: już kilka razy wydawało mi się, że są równo, ale nie chcą się ruszyć. Dan Burbank, odpowiedzialny na Ziemi za łączność z promem, uspokajał kolegów na orbicie: Wiem, że to frustrujące, ale idzie dobrze. Tak trzymajcie. Miejmy nadzieję, że za kilka minut nam się poszczęści.
Ponieważ spacer wydłużył się o 80 minut, kontrola lotu odłożyła instalację kolejnych 3 akumulatorów na poniedziałek.
W zamian za swój wysiłek menadżerowie misji dali astronautom godzinę dodatkowego snu przed 3. z 5 spacerów kosmicznych, który odbędzie się w niedzielę.
W sobotę astronauci John Grunsfeld i Drew Feustel ponownie wyjdą w przestrzeń kosmiczną w ramach 3. spaceru. Zamontują drugi nowy instrument teleskopu, Cosmic Origins Spectrograph, i naprawią inny, Advanced Camera for Surveys. ACS doznał w 2007 roku awarii elektrycznej.
Źródła
[edytuj | edytuj kod]- STS-125: ukończono EVA-1 – Kosmos na co dzień, 15 maja 2009
- STS-125: nowe żyroskopy dla HST – Kosmos na co dzień, 16 maja 2009