2010-07-19: Dziesięć lat pracy konstelacji Cluster
- 12 gru 2024: POP Science 2024: wyniki
- 12 gru 2024: Popularyzator Nauki 2024: wyniki
- 10 gru 2024: W Katowicach zakończył się 8. Śląski Festiwal Nauki — fotorelacja
- 3 gru 2024: Czytamy naturę 228
- 1 gru 2024: Google Research proponuje wykorzystanie telefonów do mapowania jonosfery
- 29 lis 2024: Czytamy naturę IgNoble 2024 - badania z fizjologii
- 26 lis 2024: Czytamy naturę 227
- 25 lis 2024: Badanie reakcji mózgu na oglądanie filmów w sposób naturalny
16 lipca 2000 roku w przestrzeń kosmiczną trafiły dwa pierwsze satelity konstelacji Cluster: Samba i Salsa. Trzy tygodnie później kolejne dwa: Tango i Rumba. Satelity Cluster obserwują Słońce już przez dekadę i została przedłużona do 2012 roku. Początkowo ich misja miała trwać 2 lata.
Cztery satelity Europejskiej Agencji Kosmicznej, Rumba, Samba, Salsa i Tango tworzą konstelację badającą oddziaływanie wiatru słonecznego z ziemską magnetosferą. Monitorują jej aktywność dostarczając istotnych danych o zagrożeniach aktywnością słoneczną.
Zastosowanie czterech jednakowych statków prowadzących wspólne obserwacje tego samego obszaru przestrzeni kosmicznej umożliwia zbieranie danych przestrzennych, tj. 3D.
Dzięki satelitą Cluster odkryto między innymi ciemne zorze (inaczej antyzorze – obszary jonosfery pozbawione elektronów) i zebrały pierwsze dane trójwymiarowe obszarów rekoneksji pola magnetycznego. Na Słońcu proces ten jest odpowiedzialny za koronalne wyrzuty materii. Rekoneksja ziemskiego pola magnetycznego daje zaś początek zorzom polarnym. Dokładne zbadanie procesu rekoneksji magnetycznej jest ważne nie tylko w astrofizyce. Od umiejętności unikania tego procesu zależy również przyszłość reaktorów fuzyjnych.
Początek misji Cluster był bardzo pechowy. Satelity miały trafić na orbitę 4 czerwca 1996, aby wraz z amerykańsko-europejską sondą SOHO wspólnie prowadzić obserwacje Słońca w ramach programu Solar Terrestial Science Program (STSP). Wszystkie cztery statki wystartowały jedną rakietą, a był to pierwszy start rakiety Ariane 5, wówczas nowej rakiety Europejskiej Agencji Kosmicznej. Start zakończył się spektakularną porażką. Nowa rakieta zeszła z kursu i musiała zostać zniszczona wraz z ładunkiem. Przyczyną był błąd w oprogramowania rakiety, zapożyczonego z poprzedniego modelu Ariane 4. Misji Cluster nie zarzucono. W cztery lata powstały 4 nowe statki. Tym razem wyniesiono je dwójkami, za pomocą rakiety Sojuz. Pomyślne wystrzelenie Cluster (a w zasadzie Cluster II) umożliwiło wypełnienie założeń programu STSP.
Od tego czasu statki poruszają się w formacji, zmieniając położenie względem siebie. Z uwagi na ich dobry stan techniczny, misję Cluster przedłużono do 2012 roku.
Źródła
[edytuj | edytuj kod]- Hubert Bartkowiak – 10 lat pracy konstelacji Cluster – Kosmonauta.net, 19 lipca 2010