2013-10-07: Laureaci nagród Nobla w 2013

poniedziałek, 14 października 2013

W tym tygodniu wręczane są Nagrody Nobla dla wybitnych osobowości świata nauki. 8 października poznaliśmy laureatów Nagrody Nobla z dziedziny medycyny i fizjologii. Nagrodę otrzymało ją dwóch Amerykanów i Niemiec: 63-letni James E. Rothman z Yale University, 65-letni Randy W. Schekman z University of Califirnia w Berkeley oraz 58-letni Thomas C. Südhof ze Stanford University za badania nad system transportu wewnątrz komórek, wykorzystującego pęcherzyki otoczone błoną lipidową.

Badacze wyjaśnili w jaki sposób komórki organizują swój wewątrzkomórkowy system transportu substancji.

Randy Schekman odkrył geny, które kierują ruchem pęcherzyków. James Rothman zbadał białka, które pozwalającą na odbiór komórkowej przesyłki czyli łączenie się pęcherzyków ze strukturami, które mają otrzymać transportowaną substancję. Thomas Südhof jest autorem odkrycia dotyczącego przekazywania sygnałów informujących pęcherzyki o dokładnym adresie, pod który niosą biochemiczną przesyłkę.

Tegoroczna nagroda dotyczy wyjaśnienia fundamentalnych funkcji komórek. Zakłócenie transportu wewnątrzkomórkowego związane jest m.in. z powstawaniem cukrzycy.

Trzj naukowcy otrzymają do podziału kwotę 8 mln koron szwedzkich (czyli około 1,2 mln dolarów amerykańskich. Dzisiejsza nagroda otwiera tzw. tydzień noblowski. Jutro poznamy laureatów z fizyki. Pojutrze dowiemy się, kto zdobędzie nagrodę Nobla w dziedzinie chemii, w piątek poznamy zdobywcę pokojowej Nagrody Nobla, a 14-ego najwybitniejszych ekonomistów. Laureata literackiego Nobla poznamy w czwartek.

wtorek, 8 października

Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki otrzymali 84-letni Brytyjczyk Peter Higgs za przewidzenie w 1964 roku istnienia cząstki odkrytej w ośrodku CERN pod Genewą i zwanej obecnie Higgsonem oraz 81-letni Belg François Englert, który pierwszy wysunął koncepcję istnienia nieznanej cząstki.

Higgson zwany też Boską cząstką lub bozonem Higgsa został wykryty w Wielkim Zderzaczu Hadronów w lipcu 2012 roku, a jego istnienie zostało potwierdzone w marcu 2013^[1]. Tegoroczną Nagrodę Nobla z fizyki obaj laureaci dostali za wyjaśnienie mechanizmu, dzięki któremu cząstki elementarne (czyli najmniejsze części składowe budowy materii) nabierają masy.

Obaj laureaci podzielą się nagrodą w wysokości 8 milionów koron szwedzkich (około 4 milionów złotych). Jutro poznamy laureatów z chemii.

środa, 9 października

Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii otrzymali Amerykanin pochodzący z Austrii Martin Karplus z Uniwersytetu Harvarda, Michael Levitt z Uniwersytetu Stanforda i pochodzący z Izraela Arieh Warshel z Uniwersytetu Południowej Kalifornii. Nagrodę przyznano za ich prace nad cyfrowymi modelami reakcji chemicznych.

Tegoroczną Nagrodę Nobla z chemii trójka laureaci dostała za stworzenie wieloskalowych modeli złożonych systemów chemicznych.

Arieh Warshel powiedział, że postara się wyjaśnić w prostych słowach za co dostał nagrodę. "Nagrodę dostałem za rozwój metody, która pozwala odkryć jak naprawdę działają białka, na przykład, kiedy enzymy trawią jedzenie, my chcemy dokładnie sprawdzić, jak to działa. Jedni chcą robić na tej podstawie leki, a w moim przypadku chodziło o zaspokojenie zwykłej ciekawości - dodaje badacz". Dzięki metodzie będzie można skutecznie leczyć tak rzadkie choroby jak Zespół Huntera.

Jutro poznamy laureata nagrody literackiej.

czwartek, 10 października

Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury otrzymała 82-letnia Kanadyjka Alice Munro. Munro to 13. kobieta w historii, która została uhonorowana literackim Noblem.

Jutro poznamy laureata pokojowej Nagrody Nobla.

piątek, 11 października

Tegorocznym laureatem Pokojowej Nagrody Nobla została Organizacja ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW).

W poniedziałek poznamy laureata z ekonimii.

poniedziałek, 14 października

Tegorocznymi lalaureatami nagrody Nobla z dziedziny ekonomii zostali: Eugene F. Fama, Lars Peter Hansen i Robert J. Shiller. Tegoroczną Nagrodę Nobla z ekonomii trójka laureatów dostała za empiryczne analizy cen aktywów.

Nobel z ekonomii to najmłodsza Nagroda Nobla, ufundowana przez centralny bank Szwecji w 1969 roku. Laureaci podzielą pomiędzy sobie 8 milionów szwedzkich koron nagrody.

Zobacz też

Film z ogłoszenia laureatów

Przypisy

↑ CERN potwierdza tożsamość bozonu Higgsa. Prawie...

Źródła

The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2013 – nobelprize.org/, 7 października 2013
The Nobel Prize in Physics 2013 – nobelprize.org/, 8 października 2013
The Nobel Prize in Chemistry 2013 – nobelprize.org/, 9 października 2013
The Nobel Prize in Literature 2013 – nobelprize.org/, 10 października 2013
The Nobel Prize in Peace 2013 – nobelprize.org/, 11 października 2013
The Nobel Prize in Economy 2013 – nobelprize.org/, 14 października 2013

[1] CERN potwierdza tożsamość bozonu Higgsa. Prawie...

[1]