2020-12-17: Interdyscyplinarne badania ukazały funkcje migracji społeczności rolniczych przed ekspansją Inków w Ameryce Południowej

czwartek, 17 grudnia 2020

Na początku grudnia naukowcy reprezentujący kilkanaście ośrodków naukowych, przede wszystkim Universidad Nacional de Cuyo w Argentynie, a także m.in. Uniwersytet w Buenos Aires i Universidad de Chile opublikowali w Scientific Reports wyniki badań interdyscyplinarnych nad lokalnymi migracjami, mającymi wpływ na kształtowanie się międzykulturowych interakcji w Ameryce Południowej w epoce przedkolumbijskiej.

Naukowcy przedstawili badania dotyczące migracji rolników w południowych Andach w latach 1270–1420, w którym następowała ekspansja imperium Inków, na podstawie próbek obejmujących okres 800–1500 n.e. W tym celu posłużyli się archeologicznymi badaniami szczątków z zastanych cmentarzy położonych w dolinie Uspallata w Argentynie na południowym skraju państwa Inków. W badaniach posłużono się rozkładem izotopu strontu w Andach, analizą izotopów węgla pozwalającą określić dietę roślin C4, w skład których wchodzi kukurydza, a także analizą morfometryczną znalezionych czaszek. Badane wzorce migracji przyczyniały się do wzrostu złożoności lokalnych społeczności, z którymi wchodzili w interakcje Inkowie rozpoczynający swoją ekspansję.

Od początku XV wieku Uspallata stanowiła południowy skraj centrum administracyjnego Inków na wschód od Andów. Ponieważ w dolinie tej znajduje się bardzo dużo szczątek kostnych z okresu ostatnich 1200 lat, pozwala to na prowadzenie owocnych badań nad gospodarkami, migracjami i interakcjami społecznymi między różnorodnie zorganizowanymi społeczeństwami, od prostych społeczności rolniczych po ekspansywne imperia. Przedstawione badania koncentrują się na analizie historii życia ludzi za pomocą izotopów strontu, znaczeniu uprawy kukurydzy w diecie oraz na zmienności fenotypowej określanej za pomocą trójwymiarowej morfometrii czaszkowo-twarzowej szczątków ludzkich. Migracja do doliny Uspallata nastąpiła w okresie od 1280 do 1420 r. Duża część migrantów pochodziła ze społeczności rolniczych zajmujących się uprawą kukurydzy, w przeciwieństwie do diety lokalnych społeczności. Pojawiła się istotna różnica w kształcie podstawy czaszki. Na podstawie izotopów wykluczono pochodzenie migrantów z gęsto zaludnionej Doliny Środkowochilijskiej.

Dotychczasowe modele rozwoju rolnictwa w tym regionie kładły nacisk na wewnętrzne procesy dostosowań gospodarczych w odpowiedzi na zmiany klimatyczne. Widoczne jest to w konsumpcji kukurydzy, która osiągnęła szczyt między 1250 a 1370 rokiem, w okresie dodatnich anomalii temperatur letnich. Choć prezentowany wzorzec zmian kulturowych nie zaprzecza wpływom zmiany klimatu na intensyfikację rolnictwa, to badacze sugerują potrzebę budowania bardziej wyrafinowanych modeli, uwzględniających migrację oprócz zmian adaptacyjnych. Migracje w dolinie Uspallata poprzedziły obecność Inków na tym terenie, którzy przybyli już do wielokulturowego środowiska społecznego. Badacze stwierdzają, że takie regiony graniczne są wysoce dynamicznymi przestrzeniami, integrującymi ewoluujące tożsamości.

Rola migracji w generowaniu zmian kulturowych eksponowana była już na początku XX wieku. Dopiero jednak współczesne metody datowania pozwalają na lepsze rozróżnianie materiału archeologicznego pochodzącego z różnych kultur. Naukowcy prezentujący niniejsze badania zakładają konieczność systematycznego badania migracji w celu lepszego zrozumienia przemian społecznych i gospodarczych.

Źródła

Ramiro Barberena, Lumila Menéndez, Petrus J. le Roux, Erik J. Marsh, Augusto Tessone, Paula Novellino, Gustavo Lucero, Julie Luyt, Judith Sealy, Marcelo Cardillo, Alejandra Gasco, Carina Llano, Cecilia Frigolé, Daniela Guevara, Gabriela Da Peña, Diego Winocur, Anahí Benítez, Luis Cornejo, Fernanda Falabella, César Méndez, Amalia Nuevo-Delaunay, Lorena Sanhueza, Francisca Santana Sagredo, Andrés Troncoso, Sol Zárate, Víctor A. Durán, Valeria Cortegoso – Multi-isotopic and morphometric evidence for the migration of farmers leading up to the Inka conquest of the southern Andes – Scientific Reports volume 10, Article number: 21171 (2020); Creative Commons Attribution 4.0 International License, 3 grudnia 2020