Posłanka Anna Dąbrowska-Banaszek złożyła interpelację poselską w sprawie osób całkowicie niesamodzielnych, posiadających orzeczenie, które nie zostały ubezwłasnowolnione

piątek, 24 stycznia 2025

22 stycznia 2025 roku posłanka na Sejm RP X kadencji Anna Dąbrowska-Banaszek (OdNowa RP) złożyła interpelację poselską adresowaną do ministra sprawiedliwości Adama Bodnara w sprawie osób całkowicie niesamodzielnych, posiadających orzeczenie, które nie zostały ubezwłasnowolnione. Interpelacja, o której mowa, nosi numer 7586.

Treść

piątek, 24 stycznia 2025

Panie Ministrze!

Zgodnie z art. 8 Kodeksu cywilnego każdy człowiek od chwili urodzenia posiada zdolność prawną. Jest to jeden z podstawowych atrybutów człowieczeństwa, który pozwala na bycie podmiotem praw i obowiązków cywilnoprawnych, przysługuje każdemu człowiekowi w pełnym zakresie od urodzenia do śmierci i nie zmienia się podczas całego życia. Po osiągnięciu pełnoletności osoby mają pełną zdolność do czynności prawnych, czyli możliwość nabywania praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego własnym działaniem i we własnym imieniu. Mając pełną zdolność do czynności prawnych, mogą np. skorzystać z pomocy lekarskiej, wyrazić zgodę na przeprowadzenie zabiegu leczniczego itp.

Zdarzają się sytuacje, że osoba, ze względu na swoją niepełnosprawność (potwierdzoną orzeczeniem lekarskim), nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować, wymaga stałej opieki i pomocy osoby drugiej przy wszystkich, nawet zwykłych, fizjologicznych czynnościach, nie potrafi rozpoznać znaczenia różnych czynów i kierować swoim codziennym postępowaniem.

W takim przypadku prawo cywilne przewiduje możliwość ograniczenia lub całkowitego pozbawienia zdolności do czynności prawnych, czyli do ubezwłasnowolnienia. Ubezwłasnowolnienie pozwala na stałe zastępowanie osoby ubezwłasnowolnionej w podejmowaniu wszystkich lub najbardziej istotnych decyzji w jej imieniu przez wyznaczonego w tym celu opiekuna lub kuratora (z reguły osobę bliską dla ubezwłasnowolnionego).

Nie wszyscy opiekujący się takimi osobami niesamodzielnymi decydują się na ich ubezwłasnowolnienie. Są ich opiekunami każdego dnia, pomagają przy każdej czynności, 24 godziny na dobę. Pełnią rolę pełnomocników, praktycznie w każdej sprawie. Niestety, gdy potrzebny jest zabieg medyczny diagnostyczny lub leczniczy u osoby, którą opiekują się, ich świadoma zgoda na ich przeprowadzenie nie wystarcza do ich wykonania, świadczeniodawcy potrzebują każdorazowo zgody sądu.

Orzekający sędziowie mogą zapoznać się z przedstawioną dokumentacją, ale w praktyce nie znają tej osoby, o której wydają decyzję.

Zwracam się do Pana Ministra z następującymi pytaniami:

1. Czy obowiązuje rejonizacja kierowania dokumentów w celu podjęcia decyzji przez sąd o możliwości wykonania zabiegu medycznego diagnostycznego lub leczniczego u pacjenta niezdolnego do samodzielnej egzystencji (w tym do podejmowania świadomej decyzji), gdy nie jest on ubezwłasnowolniony? Jeśli tak, czy jest możliwe zniesienie tej rejonizacji?

2. Ile w ciągu roku takich spraw rozpatrują sądy? Proszę o podanie danych z lat 2022, 2023, 2024, jeśli to możliwe z podziałem na województwa.

3. Czy jest rozważane stałe upoważnienie przedstawiciela (pełnomocnika) osoby niesamodzielnej, posiadającej orzeczenie lekarskie, do podejmowania świadomej zgody na przeprowadzenie potrzebnego zabiegu medycznego diagnostycznego lub leczniczego w imieniu osoby, nad którą sprawują opiekę? Umożliwiłoby to szybsze przeprowadzanie potrzebnych badań i leczenie osoby całkowicie niesamodzielnej, z posiadanym orzeczeniem o swojej niesamodzielności, gdy nie jest ona ubezwłasnowolniona - po wyrażeniu świadomej zgody przez osobę faktycznie opiekującą się nią, pełniącą rolę jej pełnomocnika.

Proszę o udzielenie odpowiedzi na zadane pytania.

Z wyrazami szacunku

Źródła

Anna Dąbrowska-Banaszek – Interpelacja nr 7586 – Sejm Rzeczypospolitej Polskiej X kadencji, 24 stycznia 2025