Największe wyzwanie sprawiała mi rewitalizacja hasła Ziemia obiecana: wikipedysta-filmoznawca o jakości artykułów z zakresu kinematografii
Wywiad ze współautorem polskojęzycznej Wikipedii – Ironupiwadą – przeprowadzono w czasie, w którym w tejże encyklopedii trwa debata na temat wyróżnianych jakościowo artykułów. Autor, będący filmoznawcą, wskazuje kilka rozwiązań pozwalających na lepsze tworzenie artykułów w z zakresu popkultury.
Hedger z Castleton: Na twojej stronie wikipedysty znajduje się długa lista filmów i reżyserów z oceną ich jakości. Znajduje sie na niej też 166 ikon z linkami do dobrych artykułów i 17 do medalowych, co także jest efektem twojego działania. Początkowo jednak rozwijałeś głównie artykuły o grach komputerowych. Skąd to przechylenie w kierunku filmu?
Ironupiwada: Można powiedzieć, że to przechylenie zawodowe :) Jestem z wykształcenia filmoznawcą i w trakcie studiów załamywałem się, patrząc na stan artykułów filmowych, zwłaszcza o filmach polskich. Artykuły filmowe edytowałem jeszcze przed reorientacją na kino, ale na dobre zaangażowałem się, kiedy w nieistniejącym już Warsztacie PopArt zgłoszona została potrzeba poprawy hasła Film dokumentalny. Uznałem, że skoro mam bazę kulturową i dostęp do źródeł bibliotecznych, czemu nie poprawić hasła? A za nim przychodziły kolejne, i kolejne...
Jak oceniasz, ile czasu zajmie ci doprowadzenie wszystkich "kanonicznych" artykułów z twojej listy dotyczących polskiego filmu do stanu co najmniej dobrego artykułu?
To studnia bez dna :) Opracowywałem hasła o filmach polskich na podstawie roboczej, stale zmieniającej się subiektywnej listy. Na pewno udało mi się doprowadzić do wyróżnienia większość haseł ze stabilniejszego Kanonu polskiej Wikipedii. No, może z wyjątkiem seriali, ale to wymagałoby dużo większej pracy, zwłaszcza że takie hasła jak np. Czterej pancerni i pies dotyczą tematów kontrowersyjnych i potrzebują neutralizacji przekazu.
Co jest trudniejsze przy tworzeniu dobrej jakości artykułu z branży filmowej - liczba potrzebnych publikacji czy przetworzenie informacji w taki sposób, aby uzyskać encyklopedyczny styl opisu? Autorzy publikacji o filmach i ludziach filmu zazwyczaj zamieszczają sporo subiektywnych opinii i oceniają działalność filmowców w określonej, często bardzo specyficznej perspektywie.
![]() |
Haseł filmoznawczych nie da się napisać bez dostępu do biblioteki, jako że wiele fachowych publikacji na temat filmów, reżyserów itp. jest wydawanych drukiem. | ![]() |
Na pewno to pierwsze. Haseł filmoznawczych nie da się napisać bez dostępu do biblioteki, jako że wiele fachowych publikacji na temat filmów, reżyserów itp. jest wydawanych drukiem. Oczywiście encyklopedyczny styl na etapie pisania haseł wyróżnionych też się liczy, ale to wymaga wyważenia dostępnych źródeł. O "Popiele i diamencie", dajmy na to, inaczej pisał Tadeusz Lubelski, a inaczej Krzysztof Kąkolewski, a to film wysoce kontrowersyjny po dziś dzień – mimo swego statusu arcydzieła.
A jeśli styl którego z autorów jest ci bliższy, zauważasz ryzyko, że możesz go "przejąć" i pisać nieco pod jego punkt widzenia?
Tego ryzyka nie da się uniknąć. Czasami piszę jednak na przekór pewnym autorom. Przykładem może być hasło o francuskiej Nowej Fali. Jak dobrze wiadomo, Tadeusz Lubelski jest entuzjastą tego nurtu i pisał o nim w entuzjastycznym tonie w swej słynnej monografii. Tyle że najnowsze źródła, np. artykuł Marco Grosoliego, kwestionują romantyczne pojmowanie Nowej Fali. Nowofalowcy (zwłaszcza „janczarzy” z „Cahiers du cinéma”) nie byli bezstronnymi, romantycznymi piewcami statusu reżysera-autora, jak chce Lubelski; teraz powszechnie wiadomo o głębokiej sympatii „janczarów” wobec amerykańskich konserwatywnych reżyserów takich jak Howard Hawks, którzy w istocie byli wyrobnikami w hollywoodzkim systemie produkcyjnym. Zresztą jest taka anegdota, że uwielbiany przez nowofalowców Alfred Hitchcock (jemu François Truffaut poświęcił legendarny wywiad-rzekę), zapytany u schyłku życia o rozmowę z Truffautem — odpowiedział, że nie miał intencji bycia autorem świadomym swej twórczości, lecz nie chciał „rozczarować chłopaka”. Wylansowana przez Francuzów polityka autorska była mitem.
Czy byłbyś w stanie napisać poradnik dotyczący jakościowego rozwijania artykułów z zakresu popkultury? Co powinny opanować na początku osoby niebędące filmoznawcami i ogólniej kulturoznawcami, aby ich artykuły mogły mieć dobrą jakość?
Przede wszystkim – warto popatrzeć na już rozwinięte hasła o popkulturze. Zazwyczaj dobre i medalowe artykuły o filmach, grach komputerowych itp. mają już określoną strukturę, na której można się wzorować. Dodatkowo warto dużo czytać – tak jak wspomniałem, publikacje na tematy filmoznawcze czy szerzej popkulturowe zawierają sporo przydatnych informacji. Na koniec zaś warto dokonać wstępnej selekcji źródeł, nie uciekając się jedynie do (skądinąd mało wiarygodnych) baz Filmwebu i IMDb.
Polecałbyś jakiś klucz doboru materiałów źródłowych? Osobom spoza branży może być trudno trafić na najlepsze pozycje.
Jeśli opisujemy filmy, dobrym punktem wyjścia może się okazać strona Wikiprojekt:Filmy/Źródła, gdzie skatalogowaliśmy potencjalnie przydatne źródła internetowe. Warto również skorzystać z bezpłatnej wyszukiwarki Google Scholar, która pozwala wyszukać istniejące artykuły naukowe na wybrany temat. Zamiennikiem katalogującym prace w otwartym dostępie jest wyszukiwarka Bielefeld Academic Search Engine. Osobom, które już mają pewne doświadczenie w edycji Wikipedii, polecam również zapisanie się do Biblioteki Wikipedii. Pozwala ona uzyskać dostęp do normalnie płatnych baz naukowych, takich jak ProQuest i JSTOR, a przede wszystkim – CEEOL (katalogującej również polskie czasopisma).
Na który artykuł czy też serię artykułów potrzebowałeś najwięcej czasu, aby uzyskać zadowalający efekt?
Zapewne największe wyzwanie sprawiała mi rewitalizacja hasła Ziemia obiecana. Jeszcze w 2018 roku widziałem przed sobą hasło, które nawet nie ukrywało negatywnego stosunku do filmu: dzieło Wajdy było opisywane jako antysemickie i filosemickie, a jednocześnie zgodne z linią partii. A przecież mowa o bardziej zniuansowanym utworze, który w plebiscycie Muzeum Kinematografii w Łodzi z 2015 roku został uznany za najlepszy film polski w historii! Toteż hasło musiałem właściwie napisać od nowa, korzystając z okolicznych źródeł bibliotecznych. W końcu udało mi się doprowadzić je do poziomu medalowego.
W tej chwili w polskojęzycznej Wikipedii trwa dysksuja nad jakością artykułów, które uznano za dobre lub medalowe przed 2010 rokiem. Zastanawiasz się nad tym, czy nie wrócić do starszych artykułów, aby sprawdzić, czy ich stan jest zgodny z obecnymi standardami?
Z pewnością będę musiał wrócić – niektóre hasła szybko się zestarzały w obliczu coraz nowszych publikacji naukowych i popularnonaukowych. Taka już jest rola Wikipedii, że standardy edycji haseł z czasem rosną i trzeba będzie gruntownie poprawić artykuły, które nie spełniają współczesnych wymagań co do jakości wyróżnień.
313 wyróżnionych artykułów z zakresu kinematografii w polskojęzycznej Wikipedii, w tym 99 medalowych, to sporo, biorąc pod uwagę, że wszystkich wyróżnionych jest nieco ponad 5 tysiecy. Spróbuj wejść w buty "wikiwróżki" - kiedy można spodziewać się dobicia do 500 wyróżnionych artykułów z tej dziedziny wiedzy?
Przy dobrych wiatrach za 3-4 lata :) Wiele zależy też od aktywności innych członków Wikiprojektu Filmy – kapitalną robotę przy hasłach o filmach polskich i hollywoodzkich wykonali Mike89, Nowy15, Mike210381 i AramilFeraxa, więc jest potencjał.
Dziekuję za rozmowę. Możliwe, że jeszcze parę innych osób skorzysta z porad, aby włączyć się do usprawniania tej części Wikipedii.
Źródła
[edytuj | edytuj kod] ![]() |
Ten wywiad został przeprowadzony przez reportera Wikinews. Rozmowa odbyła się 3 stycznia 2025. |