Kraków: obchody 80. rocznicy śmierci Narcyza Wiatra „Zawojnego” na Plantach

wtorek, 22 kwietnia 2025

22 kwietnia 2025 roku na krakowskich Plantach, pomiędzy ulicami Dominikańską a Sienną, miała miejsce uroczystość upamiętniająca 80. rocznicę śmierci płk. Narcyza Wiatra „Zawojnego”, który zginął w tym miejscu z rąk Urzędu Bezpieczeństwa.

Krzysztof Klęczar (wojewoda małopolski) odczytał list od Władysława Kosiniaka-Kamysza (wicepremiera i ministra obrony narodowej), skierowany do uczestników tego wydarzenia. Uroczystość zorganizował m.in. krakowski oddział Instytutu Pamięci Narodowej, reprezentowany przez zastępcę dyrektora, dr. Michała Wenklara.

	Władza, która kazała się nazywać ludową, nie tylko mordowała Żołnierzy Wyklętych, ale także tych, którzy byli związani z ruchem ludowym, z niezależnym ruchem socjalistycznym, z ruchem narodowym, demokratycznym. [...] Dziś pamiętamy o płk. Wiatrze „Zawojnie” i o wszystkich innych przedstawicielach ruchu ludowego, którzy ponieśli śmierć lub byli represjonowani za swoją działalność.
— dr Mateusz Szpytma, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej

Tło

Narcyz Wiatr „Zawojny” urodził się w Stróżach Niżnych koło Nowego Sącza. Studiował prawo w Poznaniu, angażując się w ruch ludowy (m.in. ZMW „Wici”). Po studiach działał w Stronnictwie Ludowym, za protesty trafił do więzienia i Berezy Kartuskiej.

W 1939 roku walczył w 1. Pułku Strzelców Podhalańskich, a po kampanii wrześniowej wstąpił do konspiracji. Był komendantem Batalionów Chłopskich na Nowy Sącz i Małopolskę, organizując akcje przeciw Niemcom.

Po wojnie ścigany był przez Urząd Bezpieczeństwa, został zadenuncjowany i zabity 21 kwietnia 1945 roku na krakowskich Plantach. Śledztwa umarzano, a winnych nie ukarano – jeden z oskarżonych zmarł w 2003 roku przed procesem.

W 1992 roku w miejscu zamordowania Wiatra postawiono pomnik rzeźbiony przez Bronisława Chromego.

Źródła

Instytut Pamięci Narodowej w Krakowie – Post na Facebooku – facebook.com, 22 kwietnia 2025