2007-06-04: 18. rocznica pierwszych w powojennej Polsce częściowo wolnych wyborów do Sejmu i Senatu
4 czerwca 1989 roku miały miejsce pierwsze w powojennej Polsce częściowo wolne wybory do Sejmu oraz całkowicie wolne do Senatu. Przyczyniły się one m.in. do upadku komunizmu.
W 1989 roku między 6 lutego a 5 kwietnia odbyły się obrady Okrągłego Stołu. Postanowieniami rozmów było m.in. utworzenie Senatu z liczbą 100 senatorów, parytetowe wybory do Sejmu, utworzenie urzędu Prezydenta PRL, zmiana Prawa o stowarzyszeniach i wolny dostęp do mediów. Ustalono również termin wyborów do Sejmu i Senatu na 4 czerwca 1989 roku.
W wyborach do Sejmu 35% miejsc miało być wybranych w wolnych wyborach a 65% zagwarantowano PZPR oraz ZSL i SD.
Wybierano 460 posłów:
- 425 spośród 1628 kandydatów w 108 okręgach wyborczych
- 35 z Krajowej Listy Wyborczej, zgłoszonej przez PZPR
W I turze wyborów opozycja czyli Komitet Obywatelski "Solidarność", zdobyła 160 mandatów.
Komuniści zdobyli wówczas 5 miejsc w Sejmie:
- z Krajowej Listy Wyborczej: Mikołaj Kozakiewicz (ZSL) i Adam Zieliński (PZPR).
- startując w wyborach: Teresa Liszcz (ZSL), Władysław Żabiński (ZSL) i Marian Czerwiński (PZPR)
W wyborach do Senatu wybrano 100 senatorów spośród 555 kandydatów. "Solidarność", zdobyła 92 miejsca w senacie.
W I turze obsadzono tylko 165 mandatów, w związku z tym odbyła się II tura wyborów (18 czerwca).
W rezultacie "Solidarność" otrzymała 161 mandatów poselskich i 99 mandatów senatorskich.
W ramach zagwarantowanych 65% w Sejmie ugrupowanie komunistyczne dostały:
- 173 mandaty PZPR (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza)
- 76 mandatów ZSL (Zjednoczone Stronnictwo Ludowe)
- 27 mandatów SD (Stronnictwo Demokratyczne)
stronnictwa katolickie:
- 10 mandatów PAX
- 8 mandatów UChS (Unia Chrześcijańsko-Społeczna)
- 5 mandatów PZKS (Polski Związek Katolicko-Społeczny)
Marszałkiem Sejmu został Mikołaj Kozakiewicz (ZSL). Marszałkiem Senatu wybrano Andrzeja Stelmachowskiego (OKP).
Prezydentem został 19 lipca 1989 roku, generał Wojciech Jaruzelski a premierem Tadeusz Mazowiecki - pierwszy niekomunistyczny premier (24 sierpnia 1989 roku). 12 września 1989 roku Sejm zaakceptował rząd Mazowieckiego.
28 października 1989 roku Joanna Szczepkowska "Dzienniku Telewizyjnym" wypowiedziała słynne zdanie: "Proszę Państwa: 4 czerwca 1989 roku skończył się w Polsce komunizm".
Źródła[edytuj | edytuj kod]
- – Wiadomości TVP, 4 czerwca 2007
- Luka – Sytuacja gospodarcza i handel w PRL-u – Historia.pgi.pl
- PAP – Dziś 18. rocznica wyborów 4 czerwca 1989 roku – Gazeta Prawna, 4 czerwca 2007