2009-02-19: Redaktorzy Wikinews rozmawiają z Bogdanem Misiem i Leszkiem Olszańskim na temat współczesnych mediów
Z okazji 4. urodzin polskiego Wikinews reporterzy portalu postanowili przeprowadzić wywiady z zawodowymi dziennikarzami na temat kondycji współczesnych mediów i jakości samego dziennikarstwa. Poniżej przedstawiamy rozmowy z dziennikarzami zawodowo zajmującymi się dziennikarstwem internetowym: Leszkiem Olszańskim i Bogdanem Misiem, jakie odbyły się na przełomie stycznia i lutego 2009.
|
Wikinews: Dzisiejsze media dzięki Internetowi, w otoczeniu sieci blogów, muszą zabiegać o uwagę czytelnika. Czy w takiej sytuacji można mówić jeszcze o misji mediów publicznych? Czy można zmienić kierunek ich rozwoju, aby mówienie o misji miało sens? Bogdan Miś: Oczywiście, że można mówić o misji mediów publicznych. Należy tylko zmienić zasady ich finansowania (usunąć poza obszar konkurencji finansowej z mediami komercyjnymi); tylko to – po prostu – musi kosztować. Misję mediów publicznych musi w całości opłacać społeczeństwo i państwo. Czy komercjalizacja powoduje, że wartościowe treści stają się mniej istotne w stosunku do tych, które czytelnika czy widza mogłyby przyciągnąć? Czy dla współczesnych wydawnictw priorytetem jest zarabianie, czy informowanie? Powtarzam: media publiczne nie mogą być komercyjne. Nie mają prawa zarabiać na swojej działalności ani grosza. Dla tych mediów priorytetem musi być edukacja i informacja, ogólnie: komunikacja społeczna. Co innego z mediami – w szczególności wydawnictwami – komercyjnymi. Sensacyjny styl tytułu, nie wspominając o treści, staje się ważniejszy od neutralnego charakteru informacji. Tu pojawia się pytanie o to, czy stawiające na neutralność media mają jakiekolwiek szanse przy krzyczących nagłówkach? Mają. Dobrze sformułowany tytuł wcale nie musi być sensacyjny. Media internetowe, podobnie jak tradycyjne, muszą się utrzymywać. A modelem wiodącym jest utrzymywanie się z reklam. Dla reklamodawców jest ważna liczba wejść, a więc "mocniejsze" tytuły zwiększają liczbę kliknięć. Ile zarabiają media na reklamie w stosunku do wpływów ze sprzedaży?
Nie rozumiem pytania – i prawdę mówiąc, jego sens mnie nie interesuje. Od tego są księgowi. Poza tym użycie słów „a więc” w pytaniu jest nieuzasadnione. Nie ma takiego związku. Monitorując tylko tematy dotyczące Wikimediów, trudno mi nie zauważyć, że artykuły typu "Wikipedia ma problemy" są częściej odwiedzane, co widać po ilości komentarzy, niż newsy typu "twórcy Wikipedii organizują spotkanie w celu poprawienia jakości projektu". Ten sam problem widać chociażby w serwisie wykop.pl. Neutralne artykuły są letnie. Trudno jest odnosić wrażenie, że stosowanie chwytliwych tytułów, to nie celowe zabiegi przyjęte w redakcjach. Jest sprawą dość oczywistą, że atrakcyjny (co nie znaczy wyłącznie sensacyjny) tytuł jest zachętą do czytania artykułu; to element rzemiosła dziennikarskiego, podobnie jak to, że zła (negatywna) wiadomość jest dla gazety lepsza (z punktu widzenia popularności) niż wiadomość dobra. Pragnę przypomnieć, że profesjonalne redakcje dużych gazet zatrudniają (za spore pieniądze) specjalistów od robienia wyłącznie tytułów właśnie. Podobnie ważny jest sposób podziału tekstu na akapity, odpowiednio zredagowane śródtytuły itp.; ale to jest właśnie warsztat, po to są (a raczej powinny być) studia dziennikarskie, by tego nauczyć. Dlatego bloger-amator niemal nigdy nie może konkurować z zawodowcem jakością produkcji. Rzecz jasna, bloger piszący nawet nieudolnie - powiedzmy - o seksie w gimnazjum, będzie miał dużo większe statystycznie wzięcie u publiczności od profesjonalisty piszącego np. o stosunkach chińsko-koreańskich. Ale co z tego wynika, ponad to, że publika jest głupia? Niektóre z reklam wydają się dość perfidne, co widać chociażby w linkach przy słowach kluczowych w tekście, które prowadzą do ofert handlowych. Czy to nie jest pewnego rodzaju "wyścig zbrojeń" między informacją a reklamą? Jest to perfidny i nieuczciwy chwyt twórców reklam. Jest jeszcze jedna kwestia związana z funkcją dzisiejszych mediów, nie tylko internetowych. Coraz bardziej zaczyna przeważać element rozrywki. Zmierzamy coraz wyraźniej w stronę nastawionego na maksymalną konsumpcję McŚwiata. Nie sądzi Pan, że news staje się dodatkiem, a właściwie wstępem do zabawy, a demokratyzacja, jaka jest osiągana dzięki mediom staje się mniej istotna? Jeśli sensem tego pytania jest konstatacja, że media coraz bardziej adresują swój przekaz do tępego, niewykształconego i łaknącego „uchachania” motłochu – to tak, obserwuję taki proces. Budzi on mój silny odruch wymiotny. Dlaczego media kreują taką atmosferę wokół celebrities? Czy to nie będzie prowadzić do sytuacji budowania prestiżu i szerzej - bycia zauważonym dzięki sieci za wszelką cenę? Bo motłoch – patrz wyżej – kocha plotki. Szczególnie z półki „krew i sperma”. Więc: nie „będzie prowadzić”, ale już prowadzi. Czym dziś jest dziennikarstwo? Czym jest faktycznie profesjonalizm dziennikarza w sytuacji, gdy mamy dociekliwych, sprawnych językowo blogerów?
Dziennikarstwo (prawdziwe) nie sprowadza się ani do dociekliwości, ani do sprawności językowej. To, oczywiście, warunki konieczne uprawiania tego zawodu; ale bynajmniej nie dostateczne. Dziennikarz musi mieć jeszcze potężne własne zaplecze intelektualne (nie wystarcza dokumentacja tematu, ściągnięta z Internetu!). Musi też mieć świadomość odpowiedzialności za słowo i twardy kręgosłup etyczny. Musi mieć przekonania. A poza tym – znajomość warsztatu. Słowem – długie lata nauki za sobą. Znaczna część materiałów w dużych serwisach internetowych to przedruki za PAP-em czy IAR. Wydaje się, że coraz mniej czasu poświęca się na sprawdzanie wiarygodności tych informacji, aby je puścić w miarę szybko w stosunku do konkurencji. Czytając komunikaty za PAP-em czy IAR odnosi się wrażenie, że jednak interwencja redaktora w treść jest słaba. Co może zrobić czytelnik, nie wspominając o dziennikarzu, aby nie dać się nabrać na fałszywki, to znaczy przesyłane do agencji niepotwierdzane informacje? „Przesłane do agencji niepotwierdzane informacje” ... Prawdziwa agencja prasowa nie zbiera bezkrytycznie informacji od byle pętaka. Agencja sama ich szuka. Weryfikuje je w kilku źródłach. Redaguje. Opracowuje. Jeśli robi inaczej – prędzej czy później zbankrutuje. A czytelnik jest w opisanej sytuacji oczywiście bezradny. Jak dobre jest przygotowanie dziennikarzy, tych faktycznie wykonujących swój zawód pod kątem znajomości praw autorskich, w tym możliwości wykorzystywania materiałów na wolnych licencjach? Przykładowo serwis PAP Nauka w Polsce często korzysta ze zdjęć z Wikipedii, ale podpisuje tylko Źródło:Wikipedia (niedokładnie), nie odnosząc się do tego, że są one na wolnych licencjach i tego, (co jest wymagane w licencjach), że mają swoich autorów. Znajomość prawa autorskiego w środowisku dziennikarskim jest niestety bardzo zła. Jedyny sposób by to zmienić – to przy każdej okazji wytaczać procesy i puszczać redakcje z torbami. Na ile można mówić o niezależności dziennikarza w Polsce i z innego punktu widzenia – pracującego dla korporacji? Od czego zależy dziś to, czy jego materiał będzie zamieszczony w serwisie czy prasie papierowej? Stopień niezależności dziennikarskiej jest – niestety – paradoksalnie przeciętnie dużo niższy niż „za komuny”. W tamtych czasach były czytelnie określone reguły gry, które my – wchodzący w ten zawód i uprawiający go – doskonale znaliśmy i umieliśmy wykorzystywać. Często z bardzo pozytywnymi skutkami dla formy: umiejętność pisania „między wierszami” to rzecz nie do przecenienia; dziennikarza było poza tym dużo trudniej się na stałe pozbyć, bo nawet osławiony „zakaz pisania” funkcjonował tylko o tyle – o ile: pisało się pod pseudonimem albo na nazwisko kolegi i jakoś to szło. Dziś jedyną regułą jest „reklamonośność” tekstu, albo inna „oglądalność”. Dziś także coraz częściej pisze się „pod marketing” albo „pod reklamę”: wpada jakaś głupawa panienka z odpowiedniego działu do redakcji i mówi „chłopaki, mam mieć tekst o nogach na przyszły tydzień, bo są reklamy butów”. I chłopaki, niestety, najczęściej piszą. Zamiast kopnąć pannę w odwłok.
Czy są tematy, których nie będą mimo swej wagi dla określonych, acz nielicznych kategorii społecznych w prasie zamieszczane, albo nie będą traktowane poważnie? Na co według Pana powinni zwracać uwagę redaktorzy w amatorskich serwisach informacyjnych, jakie tematy warto opisywać? Media – niestety – bardzo nie lubią się narażać silnym; bo słabym, to i owszem. Więc będą zawsze trudności z publikowaniem tekstów (wcale niekoniecznie ważnych tylko dla nielicznych czytelników, także tych ważnych dla każdego) na przykład antykościelnych, choćby najlepiej udokumentowanych (jak długo pedofilstwo wśród księży było zamiatane pod dywan?). Będą kłopoty z naruszaniem rozmaitych tabu; proszę na przykład spróbować opublikować – nawet świetnie napisany i uargumentowany - tekst, dowodzący bezwartościowości rodziny, albo dowodzący, że seks jest wartością samą w sobie i nie musi mieć żadnego związku z prokreacją... Albo proszę napisać, że dekalog nie ma sensu... A tematów nie doradzam. Jak ktoś nie umie ich znaleźć, to niech sobie wybierze inny zawód. Nie każdy musi być dziennikarzem. A obawiam się, że wielu dzisiaj dziennikarstwo uważa za sposób na autopromocję. Gardzę nimi. Czyli podobnie jak w wyroczni delfickiej w redakcji, nawet tej wirtualnej, powinien znajdować się napis "Poznaj samego siebie", czyli w przypadku dziennikarstwa - swoją pasję. Maciej Żerdziński w krótkim opowiadaniu s-f "Malarze" opisał dwa typy ludzi - jedni malowali swoje wizerunki i zdobywali kobiety, inni kreowali rzeczywistość, ale sami pozostawali w towarzyskim cieniu. W przypadku dziennikarza opisanie jakiegoś problemu do zwrócenie uwagi czytelnika na dany, ważki problem. Wielu młodych dziennikarzy pewnie tę pasję posiada, ale zatraca ją stając się trybami korporacyjnej maszyny. Czy nie jest tak, że tylko najlepszym udaje się zachować niezależność i oprzeć się tendencji do "malowania własnej maski"? Strasznie Pan to zawile opisuje. Pytanie - w swej istocie - jest banalne. Oczywiście, że odpowiedź jest twierdząca. Najlepsi są faktycznie najbardziej niezależni; cokolwiek znaczy słowo "najlepsi" i cokolwiek znaczy słowo "niezależni". A dziennikarz - przy okazji - nie ma kreować rzeczywistości. On ma ją opisywać i interpretować (choć opis ma zawsze pewne cechy kreacji, ale to zupełnie inna sprawa). A już to "malowanie własnej maski" brzmi mi mocno podejrzanie; czyżby chodziło Panu o tzw. lans? Lans jest bowiem całkowicie sprzeczny z profesjonalnym dziennikarstwem... Cokolwiek te słowa znaczą dziś i znaczyć będą w przyszłości... Dziękujemy Panu za wywiad. Wywiad przeprowadził Sebastian Skolik. Autorami pytań są także Tomasz Chabinka oraz Marcin Cieślak.  Bogdan Miś (ur. 1936 w Warszawie) – dziennikarz i popularyzator nauki; w latach 90. redaktor naczelny Informatyki, a następnie szef działu matematyki i informatyki w Wiedzy i Życiu. Jest członkiem Komitetu Prognoz "Polska 2000 Plus". Prowadzi bloga Internetowy Obserwator Mediów. |
Wikinews: Dzisiejsze media dzięki internetowi, w otoczeniu sieci blogów, muszą zabiegać o uwagę czytelnika. Czy w takiej sytuacji można mówić jeszcze o misji mediów publicznych? Czy można zmienić kierunek ich rozwoju, aby mówienie o misji miało sens? Leszek Olszański: Trochę nie widzę związku między tymi dwoma zjawiskami. Misja mediów publicznych tak jak ją rozumiem, polega najogólniej na dostarczaniu wartościowych treści, w oderwaniu od aspektu komercyjnego. Taka misja mediów publicznych w pełni uzasadnia korzystanie z abonamentu. Ilekroć oglądam któryś z filmów sir Davida Attenborough, ewentualnie nastawiam nagrywanie filmu na TVP Kultura, to w pełni rozumiem ideę mediów publicznych. Blogi ani jednego ani drugiego nie zastąpią. Ale czy nie jest tak, że właśnie komercjalizacja powoduje, że wartościowe treści stają się mniej istotne w stosunku do tych, które czytelnika czy widza mogłyby przyciągnąć? Wojciech Orliński, chyba jeden z najlepszych blogerów w tym kraju - choć to nie amator - zauważył niedawno, że w jego blogu w pełni obowiązuje zasada z Wysokich Obcasów - 300 komentarzy pod swoją notką zbiera jak napisze coś o rozwodach. Jak pisze o zjawiskach popkulturowych, mimo tego "pop" komentarzy jest znacznie mniej. Więc gusta publiki są chyba dość uniwersalne. Misja rozumiana w sposób "Trzymać poziom, nie troszczyć się o mamonę" mnie odpowiada.
Priorytetem dla każdej firmy rynkowej jest zarabianie. Przy czym oczywiście większym szacunkiem należy darzyć tych, którzy potrafią zarabiać na dobrej jakości a nie kosztem jej. [Mam ten sam problem na co dzień.] Z tym problemem na co dzień boryka się każdy redaktor online. Czytelnika można zwabić krzykliwym tytułem do bylejakiej treści. To proste, tanie i czy się to komuś podoba czy nie, daje efekty. Budowanie czytelnictwa na świetnej treści to proces długotrwały i kosztowny. Łatwo gdzieś zboczyć. Ale widzę światełko w tunelu. Big Media właśnie ostatecznie zaakceptowały fakt, że będą musiały przenieść trzon swojej działalności do internetu, jeśli chcą przetrwać. To oznacza, że będą musiały podnieść inwestycje. A więc będzie za co tworzyć rzeczy wartościowe. Wierzę, że to się właśnie zaczyna dziać. Oczywiście, twórcy amatorzy mają tutaj także ogromną rolę do odegrania. Jestem ciekaw tego światełka. Wydaje się bowiem, że "sensacyjność" tytułu, nie wspominając o treści, staje się ważniejsza od neutralnego charakteru informacji. Tu pojawia się pytanie o to, czy neutralne media mają jakiekolwiek szanse przy krzyczących nagłówkach? Nie zmienimy natury ludzkiej. A kilka jej istotnych aspektów psuje szyki tym neutralnym mediom. Po kolei...
Także media internetowe muszą się utrzymywać. A modelem wiodącym jest utrzymywanie się z reklam. Dla reklamodawców jest ważna liczba wejść, a więc "mocniejsze" tytuły zwiększają liczbę kliknięć. Ile zarabiają media na reklamie w stosunku do wpływów ze sprzedaży? Niektóre z reklam wydają się dość perfidne, co widać chociażby w linkach przy słowach kluczowych w tekście, które prowadzą do ofert handlowych. Czy to nie jest pewnego rodzaju "wyścig zbrojeń" między informacją a reklamą? Nie do końca tak jest, z tą reklamą. Tradycyjna reklama internetowa, tzw. reklama display, polegająca na publikacji różnego typu bannerów, buttonów, skyscrapperów, cała ta choinka oblepiająca strony przynosi stosunkowo niewiele pieniędzy. Złota kura śpi w ecommerce, czyli najprościej mówiąc w internetowym handlu. Dzięki znacznie doskonalszym metodom mierzenia zachowań użytkowników, tutaj płaci się za konkretną akcję, czyli kliknięcie lub wprost za zawarcie umowy kupna sprzedaży towaru lub usługi. To pułapka, bo zachęca do różnych typów manipulacji i udawania, że serwowany materiał nie ma wcale komercyjnego charakteru, ale jestem przekonany, że działania jawnie nieetyczne stanowią i będą stanowić margines. Postawienie na ecommerce, to także szansa, gdyż pozwala odchudzić witryny www z ciężkich i nieprzyjaznych użytkownikom reklam a równocześnie dzięki narzędziom kontekstowo dopasowującym linki reklamowe do treści przeglądanej strony pozwalają na dostarczenie użytkownikom tego, czego naprawdę potrzebują. Handel nie jest niczym złym tak długo, jak długo akwizytor nie zatruwa klientowi życia i nie oszukuje go otwarcie.
O ile faktycznie te linki prowadzą do tego, "czego użytkownicy naprawdę potrzebują". Cóż, każde narzędzie sprzedażowe można wykorzystywać w sposób nieetyczny. Model funkcjonowania Wikimediów choć należy bezsprzecznie uchylić przed nim czapki nie nadaje się do powszechnego zastosowania w gospodarce. Wydaje mi się, że model strony dostarczającej użytkownikowi wartościowej treści, dobrze sprzężonej kontekstowo z ofertą komercyjną stanowi model, który będzie się upowszechniał. Osobiście uważam go za bardziej cywilizowany i efektywny ekonomicznie od frontalnego ataku słabo stargetowanej reklamy, którego doświadczamy w telewizji. Dobrze dobrana reklama właściwie zmienia się w wartościową funkcjonalność. A najlepszym narzędziem odsiewającym ziarno od plew jest wskaźnik efektywności - RPM. Wciskanie ludziom tego, czego nie potrzebują zwyczajnie daje słabsze wyniki. A propos Wikimediów. Czy są one postrzegane przez wydawców i/lub dziennikarzy jako konkurencja dla mediów komercyjnych? Cóż, z pewnością wydawcy komercyjni woleliby, gdyby ludność ten czas i te odsłony, które spędzają w Wikipedii, Wictionary itp. spędzali na ich stronach. Ale to nie ich jedyny problem. Powszechna dostępność internetowych środków przekazu sprawia, że każde przedsiębiorstwo medialne, które w prasie/telewizji konkurowało z kilkoma bądź kilkunastoma innymi podmiotami, w internecie musi konkurować z tysiącami mniejszych i większych publikatorów. Jeśli chodzi o walkę o widza, wcale dużym mediom nie idzie tak źle. Niektóre, w Polsce choćby Agora, ale także np. CNN stworzyły witryny, które regularnie znajdują się w czołówce najpopularniejszych stron. Inne, jak np. ITI w Polsce, czy News Corp. po prostu wykorzystały swoją pozycję finansową żeby kupić popularne witryny nowomedialne. Znacznie większe trudności te przedsiębiorstwa mają z rozwinięciem efektywnych i odpowiadających ich potrzebom sposobów na, paskudne słowo, monetyzację tych nowych mediów. Taki na przykład Wikibazar, jakim de facto są witryny aukcyjne, trudno zbudować od podstaw a jeszcze trudniej kupić, bo to cholernie dochodowe i przez to drogie firmy. Jest jeszcze jedna kwestia związana z funkcją dzisiejszych mediów. Myślę o tych internetowych, ale nie tylko. Coraz bardziej zaczyna przeważać element rozrywki. Zmierzamy coraz wyraźniej w stronę McŚwiata. Nie sądzi Pan, że news staje się dodatkiem, a właściwie wstępem do zabawy? Dlaczego tania popularność wydaje się być dziś celem dążeń wielu ludzi? Dlaczego media kreują taką atmosferę wokół prominentów? Ostatnio w Rzeczpospolitej to zjawisko określono (tytułem) mianem wysypiska talentów. Czy to nie będzie prowadzić do sytuacji budowania prestiżu i szerzej - bycia zauważonym poprzez sieć za wszelką cenę? Przykładem może być strzelanina w Finlandii i związany z tym wydarzeniem film w Youtube, pokazywany m.in w polskich mediach. Ja się zastanawiam nie od dziś, czy gusta i potrzeby szerokiej publiczności kiedykolwiek były znacząco inne niż w chwili obecnej. Czy po prostu cały ten mętny osad podłej kultury masowej i masowego infotainment wypływa do góry niesiony przez rosnącą zamożność społeczeństw. Statystycznego Kowalskiego i Smitha zawsze interesowało to samo, tylko teraz, kiedy ma czas i pieniądze może wreszcie na całego zacząć się delektować tym, co lubi, zamiast Teatru Telewizji, przed którym latami drzemał nie mając nic innego do wyboru. Tabloidyzacja zarówno rozrywki jak i informacji staje się ogromnie męcząca rodząc inne bardzo nieprzyjemne zjawisko , które poważnie mnie niepokoi, czyli zmierzch tradycyjnego snobizmu. Warstwy lepiej wykształcone, które do tej pory narzucały ton społeczeństwu, obecnie wydają się być zakrzykiwane, bądź też zaczynają otwarcie flirtować z pulp fiction i pulp nonfiction. Trochę o tym pisał w pamiętnym felietonie Piotr Pacewicz wkładając kij w medialne mrowisko. Wydaje mi się, że szansą także na ten problem może być ekonomia. Liczne grupy ludzi, którzy potrzebują czego innego nie wymarły i jest tylko kwestią czasu, kiedy rynek nasycony i przesycony tandetą zmusi wydawców do penetracji także innych nisz. Wiele przedsiębiorstw medialnych ma pomysł, jak te nisze eksplorować. To może przejdźmy od analizy potrzeb publiczności/czytelników do pytania, czym dziś jest dziennikarstwo. Czym jest faktycznie profesjonalizm dziennikarza w sytuacji, gdy mamy dociekliwych, sprawnych językowo blogerów? I nie chodzi tu o Wojtka Orlińskiego, który jednak jest zawodowym dziennikarzem Myślę, że tak długo, jak długo dociekliwi i sprawni językowo blogerzy swoje informacje czerpią głównie z mediów, profesjonalni dziennikarze nie powinni tracić nadziei :-D. Blogi ogromnie nam spluralizowały media, ale jednak głównie w zakresie komentarza i informacji profesjonalnej a nie bieżącej działalności newsowej. "Profesjonalizm" to jednak nie jest przebrzmiały termin. Blog to fajne hobby, które w pewnym momencie [albo] staje się zawodem - a to oznacza albo założenie własnej firmy albo najęcie się do pracy u "dużego". Tak czy inaczej przejście to przejście na stronę profesjonalną. W takim kraju jak Polska nie ma jednak wciąż odpowiedniego potencjału czytelniczego, żeby z działalności blogowej mogłyby się utrzymać tysiące ludzi. Więc większość blogerów albo się wykrusza, albo ogranicza swoją działalność do poziomu, który pozwala im znaleźć czas na zarabianie na życie. Oczywiście sytuacja może z czasem się zmienić, ale duże media już znalazły sposoby na skanalizowanie chęci swoich czytelników do pisania, fotografowania i filmowania za pomocą takich serwisów jak Wiadomosci24.pl czy Alert24.pl. Jeśli ktoś może naprawdę podgryźć duże koncerny wydawnicze, to małe ale prężne internetowe serwisy tematyczne, tworzone przez niewielkie firmy i dysponujące świetną wiedzą w swojej dziedzinie. Bo mała firma w swojej niewielkiej niszy może okazać się de facto większą firmą niż wielki koncern rozdrabniający się na rozmaite działania. Ale to po pierwsze nie jest działalność blogowa, a po drugie duże firmy mają na małą konkurencję jeden niezwykle efektywny sposób, który nazywa się przejęcie. Co do tego czerpania informacji, to mamy tu też zapętlenie. Znaczna część materiałów w dużych serwisach internetowych to przedruki za PAP-em czy IAR. Wydaje się, że coraz mniej czasu poświęca się na sprawdzanie wiarygodności tych informacji, aby je puścić w miarę szybko w stosunku do konkurencji. Tak więc serwisy dość łatwo zrobić w trąbkę, a czytając komunikaty za PAP-em czy IAR odnosi się wrażenie, że jednak interwencja dziennikarza/redaktora w treść jest nikła. Co może zrobić czytelnik, nie wspominając o dziennikarzu, aby nie dać się nabrać na fałszywki?
Przeklejki z agencji to wynik podstawowego problemu mediów internetowych jakim do tej pory było niedoinwestowanie. A to, jak już [pisałem] mówiłem wcześniej, zaczyna się coraz szybciej zmieniać. Sposoby radzenia sobie z bzdurami są takie jak zwykle - korzystać z większej liczby źródeł i nie pozwolić stępić swojego krytycyzmu. I czytać komentarze, czyli jak to nazywa mój kolega z pracy Łukasz Partyka - korektę 2.0. W ostatnim pytaniu chciałbym poruszyć kwestię praw autorskich. Co jakiś czas udaje nam się złapać duże serwisy na "pożyczaniu" sobie cudzych treści do własnych artykułów. Jak dobre jest przygotowanie dziennikarzy, tych faktycznie wykonujących swój zawód pod kątem znajomości praw autorskich, w tym możliwości wykorzystywania materiałów na wolnych licencjach? Przykładowo serwis PAP Nauka w Polsce często korzysta ze zdjęć z Wikipedii, ale podpisuje tylko Źródło:Wikipedia (niedokładnie), nie odnosząc się do tego, że są one na wolnych licencjach i tego, (co jest wymagane w licencjach), że mają swoich autorów. Zjawisko podkradania sobie treści przez dziennikarzy jest niestety wieczne i tak trwałe, że aż doczekało się filmu o sobie - polecam "Kocham kłopoty" z Nickiem Nolte. Nie sądzę, by osoby przeklejąjące cudze teksty, bez słowa wzmianki o autorze, nie wiedziały co robią. Co do takich działań zorganizowanych o których Pan wspominał - Czy próbowali kiedyś Państwo porozmawiać z kimś z PAP-u w tej sprawie? Tak, nie tylko z PAP-em. W przypadku PAP-u akurat odsyłano nas w poszukiwaniu "osoby odpowiedzialnej" tvn24.pl, o2 czy onet po interwencjach powycinały materiały, ale chyba tylko Polityka zdecydowała się, aby materiały z Wikimediów zamieszczać z informacją o licencji. Polityka akurat nie podkradała. Brawo dla Polityki, ale akurat w to, że redakcja przy Słupeckiej ma klasę, nigdy nie wątpiłem. Motywacja do podbierania materiałów jest jedna i brak w niej niuansów. Jak najmniejszym kosztem dostarczyć szefowi materiał i skoczyć na piwo. Polecam drogę sądową, prawdopodobnie jeden precedensowym proces wystarczy. A wcześniej, próbę nagłośnienia sprawy przy pomocy dużych mediów. Całkiem ciekawy temat i nietabloidowy :-D No, to już jest kwestia indywidualnych autorów, albo Fundacji Wikimedia, aczkolwiek fundacja nie lubi toczyć procesów, bo to by pokazywało Wikimedia jako "niedarmowe" w powszechnej opinii. Dziękuję za rozmowę. Wywiad przeprowadził na kanale IRC Sebastian Skolik. Autorami pytań są także Tomasz Chabinka oraz Marcin Cieślak.  Leszek Olszański – redaktor Gazety Wyborczej, a właściwie serwisu gazeta.pl, gdzie od 2008 roku pełni funkcję szefa serwisów biznesowych. W roku 2006 wydana została jego książka: "Dziennikarstwo internetowe". Pod taką nazwą prowadzi także kurs w Studium Dziennikarskim Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Przez krótki czas razem z Markiem Ścibiorem i Krzysztofem Urbanowiczem prowadził blog "Antidotum", w którym materiały zamieszczane były na licencji cc-by 2.5 Polska. |
Źródła
[edytuj | edytuj kod]  |
Ten wywiad został przeprowadzony przez reportera Wikinews. |